Lata 2010-2014
2014
Katarzyna Biernacka-Licznar, Justyna Łukaszewicz (oprac.)
Z Jaworowa w świat daleki. Profesorowi Józefowi Heisteinowi na 90. urodziny
Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń 2014
OPIS
Publikacja poświęcona postaci nestora wrocławskiej romanistyki, prof. Józefa Heisteina, składa się z trzech zasadniczych części. Pierwszą stanowi wywiad z Profesorem przeprowadzony przez redaktorki tomu i wzbogacony dokumentacją fotograficzną. Druga zawiera artykuły poświęcone Profesorowi i napisane przez jego współpracowników, przyjaciół, uczniów oraz uczonych, z którymi łączyły go naukowe relacje. Trzecia część to bibliografia publikacji Józefa Heisteina.
Profesor Józef Heistein jest osobistością, która na trwale wpisała się w panoramę polskiej romanistyki rozumianej w sposób szeroki. Jego dorobek naukowy dotyczy bowiem nie tylko literaturoznawstwa francuskiego, ale także – może przede wszystkim – włoskiego.
dr hab. Jadwiga Miszalska, prof. UJ
Marcin Kurek
Poezja przyziemna. Doświadczenie codzienności w liryce Joana Brossy”
Wydawnictwo słowo/obraz terytoria, Gdańsk 2014
OPIS
Bohaterem książki jest kataloński poeta, dramatopisarz i artysta Joan Brossa (1919–1998), czołowa postać powojennej awangardy barcelońskiej, autor stu tomów poetyckich, kilkuset tekstów scenicznych oraz kilku tysięcy grafik, dzieł konceptualnych i instalacji. Na przykładzie jednego z nurtów jego liryki Marcin Kurek formułuje teorię „wiersza przyziemnego”, skoncentrowanego na wyrażeniu doświadczenia codzienności, w którym poeta usiłuje znieść zapośredniczenie literatury w języku jako arbitralnym i symbolicznym systemie znaków. Utwory posługujące się cytatem albo oczyszczone do pojedynczych rzeczowników przestają wyrażać tradycyjne relacje języka, którego składniki, jako znaczące, tylko pośrednio odnoszą się do rzeczywistości. Teksty nabierają charakteru wskaźników albo szyfterów – znaków indeksalnych odsyłających do prawdziwych przedmiotów poza nimi, a wiersz zaczyna pełnić funkcję analogiczną do fotografii.
Anna Kuźnik, Beata Podleśny
„Documentos espanoles. Recopilación para traductores y otros profesionales de lengua”
Wydawnictwo Translegis, Warszawa 2014
OPIS
Anna Kuźnik, Beata Podleśny, „Documentos españoles. Recopilación para traductores y otros profesionales de lengua”, Wydawnictwo Translegis, 2014.
Bogaty zbiór dokumentów sądowych, handlowych, notarialnych szkolnych i metrykalnych.
Prefacio
- Juzgados y Policía
- Desahucio (Caso único)
- Divorcio
Caso 1
Caso 2
Caso 3 - Homicidio
Caso 1
Caso 2 - Maltrato (Caso único)
- Exhorto penal (violencia sobre / a la mujer)
Caso 1
Caso 2 - Investigaciones tecnológicas (Caso único)
- Modelos de escritos
- Notarías
- Capitulaciones matrimoniales
Caso 1
Caso 2 - Testamentos (Caso único)
- Manifestaciones varias (Caso único)
- Sociedades anónimas 102
Caso 1
Caso 2 - Sociedades de responsabilidad limitada
Caso 1
Caso 2 - Registro Civil
- Partidas de nacimiento
- Partidas de matrimonio
- libros de familia
- Dossier: Matrimonio País Vasco
- Dossier: Fallecimiento de un ciudadano polaco y traslado de su cuerpo
- Modelos de escritos y formularios sin rellenar
- Enseñanza
- Enseñanza superior
- Bachillerato
- Educación secundaria obligatoria
- Educación primaría
- Certificados de lengua y cartas de recomendación
- Salud
- Vacunas
- Exámenes y análisis médicos
- Urgencias y accidentes laborales
Caso 1
Caso 2
Caso 3
Caso 4
Caso 5 - Vehículos y Tráfico
- Recurso contencioso-adminístratívo
- Providencia de incoación, notificación de cargos y resolución
- Multas
- Certificados de verificación periódica
- Talleres y reparaciones
- Transporte de mercancías
- Servicios de lanzadera con alojamiento
- Formularios sin rellenar
Elżbieta Biardzka
Przytoczenia w prasie codziennej
Oficyna Wydawnicza LEKSEM, Łask 2014
OPIS
Powstający na łamach polskiej prasy codziennej złożony i bogaty obraz świata nie jest utkany wyłącznie z prostego opisu różnych niewerbalnych zdarzeń. Dziennikarz bardzo często nie jest bezpośrednim uczestnikiem wojen, kryzysów giełdowych, ekspertem od spraw bezrobocia czy prognozy pogody: nie opisuje zatem tego, co sam widział, czego sam doświadczył, co sam zanalizował, ale to, co mu ktoś opowiedział na interesujące go tematy zarejestrowane w światowych serwisach. Nie będąc bezpośrednim uczestnikiem wydarzeń, dziennikarz bierze udział w swoistym, globalnym dyskursie na ich temat. Z takiego punktu widzenia gazety opowiadają bardzo często o mówieniu (a nie o zdarzeniach niewerbalnych), o wydarzeniach słownych i zawierają ogromną liczbę najróżniejszych relacji „cudzych słów”. Aby słowo słowem opowiedzieć każdy sprawozdawca narażony jest niezwykle często na nieprzewidziane, a nawet bulwersujące dyskursywne randki między słowem, które opowiada i tym, które jest przedmiotem opowiadania. Tym pasjonującym – mam nadzieję – spotkaniom poświęcam tę książkę.
ELŻBIETA BIARDZKA jest romanistką, kieruje Zakładem Językoznawstwa Francuskiego w Instytucie Filologii Romańskiej Uniwersytetu Wrocławskiego. Od kilku lat zajmuje się mową przytoczoną w dyskursie prasowym. Obecna monografia to jej druga książka poświęcona tej tematyce, pierwsza dotyczyła praktyk i funkcji relacjonowania cudzych słów we francuskiej gazecie Le Monde.
Beata Baczyńska
Ty”Historia literatury hiszpańskiej”
Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2014
OPIS
Najnowsza publikacja Beaty Baczyńskiej to jedyna na polskim rynku aktualna synteza historii literatury hiszpańskiej, która nie tylko prezentuje sylwetki pisarzy i omawia charakterystyczne dla literatury hiszpańskiej zjawiska, lecz także w inspirujący sposób pokazuje jej związki z kulturą europejską i światową.
Beata Baczyńska ukazuje zarówno chronologiczne następstwo autorów i dzieł, jak i usytuowanie literatury na tle historyczno-kulturowym. Niewątpliwą zaletą książki jest podejście interdyscyplinarne i uwzględnienie perspektywy polskiego czytelnika. Autorka bierze pod uwagę także zainteresowania współczesnego odbiorcy literatury, zwraca bowiem uwagę na twórczość kobiet i hiszpańskich mniejszości. Historia literatury hiszpańskiej to kompendium wiedzy przydatne nie tylko dla hispanistów, lecz także dla wszelkiej maści filologów i kulturoznawców, którzy znajdą w publikacji profesor Baczyńskiej inspirację dla badań komparatystycznych.
Obszerne omówienie literatury hiszpańskiej wzbogacone zostało opiniami krytyków i historyków literatury oraz bibliografią, która poprowadzi zainteresowanych danym tematem ku innym źródłom zarówno w języku polskim, jak i hiszpańskim. Badacze literatury i kultury hiszpańskiej z pewnością docenią również obecność definicji i omówień przytaczanych terminów oraz uwzględnienie oryginalnej terminologii. Na uwagę zasługują także tablice chronologiczno-synchroniczne, przedstawiające fakty z dziejów literatury hiszpańskiej na tle ogólnych wydarzeń kulturowych, społecznych i politycznych w Hiszpanii, Polsce i na świecie.
Historia literatury hiszpańskiej to książka nie tylko dla specjalistów, lecz także dla wszystkich zainteresowanych tym kręgiem kulturowym. Czytelnicy z pewnością docenią analizy przeprowadzone z perspektywy współczesności – na tle epoki globalizacji – w tym omówienie wydarzeń i kontrowersji związanych z recepcją kultury hiszpańskiej w Polsce.
Tomasz Wysłobocki
Obywatelki. Kobiety w przestrzeni publicznej we Francji przełomu wieków XVIII i XIX
TWiAPN Universitas, Kraków 2014
OPIS
Tomasz Wysłobocki zaprasza czytelnika do fascynującej podróży po wydarzeniach rewolucji francuskiej widzianych z perspektywy kobiet oraz myślicieli francuskiego oświecenia, którzy się nad „kwestią kobiecą” pochylali. Na podstawie tekstów z epoki (wspomnień, raportów, traktatów, „kajetów skarg”) od 1789 roku aż do uchwalenia Kodeksu Cywilnego (1804), Autor ukazał inne, mało znane oblicze tego burzliwego okresu historii Francji. Na kartach tej książki, napisanej ze znawstwem i swadą, ożywają kobiece postaci – obok znanych, jak Maria Antonina i pani Roland, wyłaniają się z cienia pierwsze francuskie wojujące feministki, jak Olympe de Gouges i Théroigne de Méricourt. Dla polskiego czytelnika jest to niepowtarzalna okazja zanurzenia się w ten wyjątkowy rozdział historii.
prof. Regina Bochenek-Franczakowa
(Uniwersytet Jagielloński)
Spis treści:
- Wprowadzenie
- Motywacja
- Krótko o materiałach źródłowych
- Cele i wyzwania
- Stan badań
- Przestrzeń i opinia publiczna
7 Kobieta w filozofii francuskiego oświecenia
7.1. Encyklopedia Diderota i d’Alemberta
7.2. Słownik Akademii Francuskiej
7.3. Historia naturalna de Buffona
7.4. Słownik filozoficzny Woltera
7.5. Poglądy filozoficzne Jana Jakuba Rousseau
7.6. Okiem lekarza-moralisty Pierre’a Roussela
7.7. Thomas, Diderot, Galiani i pani d’Épinay – oświeceniowy spór
7.8. Podsumowanie
- Życie kobiety
8.1. Kobiety z rodzin drobnomieszczańskich
8.1.1. Kobieta zaradna
8.1.2. Kobieta niewyedukowana i nieczuła
8.1.3. Kobieta pracująca
8.1.4. Kobieta zależna
8.2. Kobiety z bogatszych warstw społecznych
8.2.1. Śmiertelne niemowlęctwo
8.2.2. Zaniedbane dzieciństwo
8.2.3. Nieszczęsne małżeństwo
8.2.4. Pani domu czy służąca?
8.3. Kobiety samotne – wyjątki potwierdzające regułę
8.3.1. Niezamężne
8.3.2. Wdowy
8.4. Podsumowanie
- Zanim przejdziemy do analizy źródłowej…
- U źródeł rewolucji francuskiej – Stany Generalne
10.1. Kontekst historyczny
10.2. Francuzki się skarżą
10.2.1. Kobiet sprawy zawodowe
10.2.2. Kobiety w obronie wspólnej sprawy
10.2.3. Kobiety też są obywatelkami
10.2.4. Deklaracja praw człowieka i obywatela nie dla kobiet?
10.2.5. Kobiety żądają reprezentacji politycznej
10.2.6. Kobiety oddają, co mają
10.2.7. Kobiety w służbie cywilnej Francji
10.2.8. Kobiety do domu
10.3. Podsumowanie
- 1791–1792: Ostatnie chwile monarchii – zwycięstwo idei republikańskich
11.1. Kontekst historyczny
11.2. Czy można powstrzymać rewolucję?
11.2.1. „Moja żona, jak mój pies, należy do mnie…”
11.2.2. Etta Palm-Aelders – zmobilizować kobiety
11.2.3. Olimpia de Gouges – Deklaracja praw kobiety i obywatelki
11.2.4. Kobiety w czynie społecznym
11.2.5. Kobiety żądają broni
11.3. Podsumowanie
- Radykalizacja nastrojów – rewolucyjny Terror
12.1. Kontekst historyczny
12.2. 1793 – „Straszliwy rok” dla kobiet
12.2.1. Mężczyźni w obronie kobiet
12.2.2. Towarzystwo Rewolucyjnych Obywatelek Republikańskich
12.2.3. Kobiety przed Trybunałem Rewolucyjnym
11.2.4. „Rewolucje Paryskie” – kobiety na łamach prasy
12.2.5. Kobieca sprawa upadła przez… modę?
12.3. Podsumowanie
Noty biograficzne mniej znanych postaci pojawiających się w książce
Indeks nazwisk
Zakończyć rewolucję – czasy Dyrektoriatu i Konsulatu
13.1. Kontekst historyczny – Dyrektoriat
13.2. Kontekst historyczny – Konsulat
13.3. Krok w tył
13.3.1. Czy kobiety mają rozum?
13.3.2. Czy kobiety potrzebują edukacji?
13.3.3. Żona winna być mężowi posłuszna – Kodeks cywilny
13.4. Podsumowanie
Konkluzja
Bibliografia – źródła
Stany Generalne
Monarchia konstytucyjna
Terror
Dyrektoriat i Konsulat
Bibliografia – opracowania
Przestrzeń publiczna
Oświecenie (varia)
Historia kobiet
Historia Francji i rewolucji francuskiej
2013
Regina Solová
„Norma i praktyka w przekładzie tekstów skonwencjonalizowanych. Na materiale tłumaczeń poświadczonych z języka polskiego na język fracuski i z języka francuskiego na język polski”
Oficyna Wydawnicza ATUT, Wrocław 2013
OPIS
Monografia dotyczy norm obowiązujących w przekładzie tekstów skonwencjonalizowanych, będących częstym przedmiotem tłumaczeń poświadczonych. Przedstawia z jednej strony normy preskryptywne, zawarte w publikacjach adresowanych do tłumaczy, oraz normy deskryptywne, określające pewien standard (w sensie 'średniej’), który można odtworzyć na podstawie obserwacji regularnych wyborów tłumaczy.
Analiza wyborów dokonywanych przez tłumaczy obejmuje autentyczne przekłady tekstów skonwencjonalizowanych (aktów stanu cywilnego, świadectw, dyplomów, zaświadczeń o niekaralności, umów o pracę, dokumentów samochodowych) z języka francuskiego i na język francuski. Dotyczy sposobów traktowania wybranych elementów werbalnych (tytułów, terminów nacechowanych kulturowo, stereotypowych zdań), jak również elementów niewerbalnych (takich jak typografia, godło państwowe, pieczęć).
Adresatami książki są przede wszystkim (przyszli) tłumacze języka francuskiego oraz nauczyciele przekładu.
Maja Pawłowska, Tomasz Wysłobocki (red.)
„Pharmacopea. Uzależnienia, obsesje konflikty”
Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław 2013
OPIS
Monografia ta powstała w dużej mierze w konsekwencji XIV Spotkań Specjalistów Dawnych Literatur Romańskich, które odbywały się w IFR w listopadzie 2011 r. Autorzy znakomitych artykułów „skupili swe rozważania zarówno na stosowanych przed wiekami środkach leczniczych, jak i rozpoznanych przez ówczesną medycynę schorzeniach i patologiach. Tesksty zostały więc podzielone na dwie grupy: w pierwszej przedstawiono środki lecznicze, odgrywające różnorodne role w dziełach litaratury, natomiast w drugiej różnorodne odchylenia od normy, uzależnienia, obsesje, konflikty. […] Szeroki wachlarz omawianych dzieł, należących do różnych kultur i okresów historycznych, sprawia, że uważny czytelnik może dostrzec zadziwiającą nowoczesnośc poglądów ludzi żyjących przed wiekami, ich nonkonformizm myślowy i rozliczne analogie do współczesnych zachowań i sposobów myślenia. Dążeniem specjalistów dawnych litaratur jest ukazanie dialogu intelektualnego i artystycznego, istniejącego pomiędzy różnymi kulturami i epokami. Można z przekonaniem stwierdzić, że niniejszy tom cel ten osiąga”.
SPIS TREŚCI:
Pharmacopea
Joanna Rybowska, Magiczne lekarstwa na miłość w antyku — rozczarowania i pomyłki
Joanna Gorecka-Kalita, Lekarka czy czarownica? Medyczne praktyki kobiet w literaturze średniowiecznej
Ewa Dorota Żółkiewska, Magiczne napoje we francuskiej literaturze narracyjnej XII i XIII wieku. Próba klasyfikacji
Magdalena Sakowska, Miłość jako choroba i lekarstwo w pieśniach trubadurek i truwerek w anonimowych pieśniach z głosem kobiecym
Agata Sobczyk, Trucizna, przemoc i idylla. Roman de Guillaume de Palerne (XIII wiek)
Barbara Marczuk, Renesansowe lekarstwa na melancholię
Ewa Łukaszyk, „Lignum aquilaria”, „mirra” i „olibanum” jako „substancje pogranicza”. Uwagi o węchu w dawnej kulturze
Beata Baczyńska, „Leriano se dejaba morir”. Choroby psychosomatyczne w hiszpańskim romansie sentymentalnym
Tomasz Szymański, Montaigne wobec choroby i śmierci: między krytyką medycyny a terapeutycznym znaczeniem filozofii
Magdalena Koźluk, „Lapido pretioso curare”, czyli o bezcennych „pharmaca” od antyku do XVII wieku
Jolanta Dygul, „Oto znowu trucizna”, czyli o reliktach dawnego teatru w dramaturgii Goldoniego
Uzależnienia, obsesje, konflikty
Joanna Pietrzak-Thébault, Przepis na książkę, czyli tryumf „nouvelle cuisine”
Monika Kulesza, Konflikty tragiczne w sztukach teatralnych Catherine Bernard
Monika Malinowska, Nieznany projekt „Dykcjonarza historycznego” przygotowany przez Samuela Chappuzeau pod koniec XVII wieku
Izabella Zatorska, Madame Geoffrin i Stanisław August: uzależnienie, obsesja czy polityczna strategia?
Agata Sadkowska-Fidala, Kat i ofiara w twórczości markiza de Sade
Tomasz Wysłobocki, Thomas, Diderot, Galiani i pani d’Épinay — oświeceniowy spór o kondycję kobiety
Andrzej Rabsztyn, Mroczne obsesje bohaterów powieści Révéroniego Saint-Cyr „Pauliska ou la perversité moderne” („Pauliska, czyli współczesne wszeteczeństwo”)
Łukasz Szkopiński, Konflikt jako element napędowy akcji w „gotycyzujących” powieściach François Guillaume’a Ducray-Duminila
Ewa Kalinowska, „Vathek” Williama Beckforda: manie, obsesje i ekstrawagancje
Marek Jastrzębiec-Mosakowski, „Zdrada klerków” Juliena Bendy (1927)Oświeceniowe źródła pewnego narkotycznego uniwersalizmu
Trinidad Marin Villora
Entre espacios, entre exilios. Los espacios del exilio en la narrativa mexicana de Anna Seghers, Max Aub y Pere Calders”
Konigshausen&Neumann, Wurzburg 2013
OPIS
El presente estudio tiene como punto de partida las literaturas alemana, española y catalana del exilio y un punto de encuentro: México. En base a las ideas de Yuri Lotman en el campo de la semiótica de la cultura y las refl exiones sobre los espacios otros de Michael Foucault, se argumentará que los personajes exiliados se encuentran desplazados de su patria (mundo A) al país de acogida (mundo B), por lo que hacen uso de diferentes estrategias para proteger el mundo que han perdido. Una de estas estrategias es la creación de un espacio propio, al que llamaremos C, el cual se encuentra dentro del nuevo mundo, pero pertenece a su vez a la patria que han tenido que dejar atrás. De este modo, a partir de Der Ausfl ug der toten Mädchen de Anna Seghers, De cómo Julián Calvo se arruinó por segunda vez de Max Aub y L ombra de l atzavara de Pere Calders, se analizará cómo los personajes crean el mundo C en diferentes formas: los ateneos del exilio, los cafés, etc., y se demostrará que este espacio C, creado en un primer momento para proteger intacta la cultura de la patria en el nuevo espacio, será inevitablemente, al igual que los exiliados mismos, un híbrido de ambas culturas.
Índice
Introducción
- Exilio y espacio
1.1. Estructura del espacio en la literatura del exilio
1.2. Espacios de evasión
1.2.1. La construcción de un espacio propio en el exilio
1.2.2. Espacios otros
1.2.3. El tiempo en el espacio de evasión
1.3. El exiliado en el nuevo espacio - El camino al exilio: caracterización de tres literaturas desterradas
2.1. El exilio literario alemán desde 1933
2.1.1. Literatura y cultura en el Tercer Reich
2.1.2. El éxodo intellectual
2.1.3. Anna Seghers
2.2. El exilio literario español de 1939
2.2.1. Literatura y cultura en la Segunda República
2.2.2. El éxodo intelectual
2.2.3. Max Aub
2.3. El exilio literario catalán
2.3.1. Lengua y cultura catalana antes de la Guerra Civil
2.3.2. Guerra y exilio
2.3.3. Pere Calders
2.4. Escribir en el exilio
2.4.1.Situación del escritor exiliado
2.4.2. El problema del idioma - México, país de acogida
3.1. El país que los exiliados encontraron
3.2. El exilio alemán en México
3.3. El exilio español, ¿destierro o transtierro?
3.4. El exilio catalán en México
3.5. Tres exilios: un contraste
3.5.1. La creación de espacios de evasión
3.5.2. El idioma como enclave
3.6. El exilio mexicano de Anna Seghers, Max Aub y Pere Calders - Der Ausflug der toten Mädchen
4.1. Un relato del exilio
4.2. Exilio y espacio en Der Ausflug der toten Mädchen
4.2.1. Estructura del espacio
4.2.2. La construcción de un espacio de evasión
4.2.3. Estructura temporal
4.3. El exiliado en el espacio ajeno
4.3.1. Reeducación o mejora de A desde B
4.3.2. Hibridación
4.4. Otros espacios, espacios otros
4.4.1. El espacio de la identidad perdida
4.4.2. El espacio de la muerte
4.5. Der Ausflug der toten Mädchen, ¿un relato autobiográfico?
4.6. Conclusiones - De cómo Julián Calvo se arruinó por segunda vez
5.1. Exilio y espacio en De cómo Julián Calvo se arruinó por segunda vez
5.1.1. Estructura del espacio
5.1.2. La construcción de un espacio de evasión: el café
5.1.3. El café y el espacio de evasión en otros cuentos de Max Aub
5.1.4. La verdadera historia de la muerte de Francisco Franco
5.1.5. El tiempo en el espacio de evasión
5.2. El exiliado en el espacio ajeno
5.2.1. La Conquista de B: una parodia (del exiliado)
5.2.2. Hibridación
5.3. Conclusiones - L ́ombra de l’atzavara
6.1. Exilio y espacio en L’ombra de l ́atzavara
6.1.1. Estructura del espacio
6.1.2. La construcción de un espacio de evasión
6.1.3. Tiempo
6.2. El exiliado en el espacio ajeno
6.2.1. Los personajes exiliados en el nuevo espacio
6.2.2. Nostalgia, adaptación, contranostalgia
6.2.3. Hibridación
6.3. Otros espacios, espacios otros
6.3.1. La funeraria y el cementerio
6.3.2. La casa
6.3.3. El taller
6.4. Pere Calders y Joan Deltell
6.5. Conclusiones - Entre espacios, entre exilios: un contraste a modo de conclusión
Zusammenfassung
Einleitung
Drei Exile im Kontrast
Das Erschaffen von Rückzugsräumen
Bibliografía
Fuentes primarias
Crítica literaria
Estudios generales
Estudios sobre el exilio y context histórico
Estudios sobre el espacio
Estudios sobre los autores
Anna Seghers
Max Aub
Pere Calders
Ewelina Marczak
Między słowami. Narratorskie komentarze do mowy postaci w Le Rouge et le Noir Stendhala”
TWiAPN Universitas, Kraków 2013
OPIS
Studium jest poświęcone opisowi form, jakie przybierają i funkcji, jakie pełnią narratorskie komentarze towarzyszące wypowiedziom postaci w powieści Stendhala Czerwone i Czarne. Książka składa się z części teoretycznej i materiałowej i jest analizowana w oryginalnej, francuskiej wersji. Wprowadzony przez autorkę aparat pojęciowy został zastosowany z powodzeniem, co pozwoliło na wskazanie dotąd niedostrzeżonych aspektów pisarstwa Stendhala; rzecz niełatwa w przypadku klasyka, którego twórczość była przedmiotem niezliczonych studiów. Ponieważ praca dotyczy form i funkcji mowy przytoczonej w narracji powieściowej, zainteresuje zarówno literaturoznawców, jak językoznawców.
Aleksander Wit Labuda, Uniwersytet Wrocławski
Monograficzne studium Eweliny Marczak przynosi wnikliwy, wyczerpujący i wszechstronny opis komentarzy narracyjnych składających się na sekwencje dialogowe w powieści Stendhala Le Rouge et le Noir. Definiując mowę przytoczoną E. Marczak traktuje ją jako tekstową jednostkę kompozycyjną i wzorem Jacqueline Authier-Revuz przyjmuje, że jej rzeczowym odniesieniem jest całe wydarzenie słowne, a nie tylko jego werbalny składnik. W ujęciu modelowym przedstawia zatem sekwencje dialogowe jako tekstową kombinację dwóch segmentów: komentarza narratora zwanego w pracy didaskaliami oraz cytatu. Komentarz werbalizuje niewerbalne składniki sytuacji komunikacyjnej takie jak nadawca, odbiorca, czas, miejsce, inne okoliczności. Cytat to wszelkiego typu słowne reprodukcje werbalnego składnika macierzystej sytuacji komunikacyjnej. O ile ten ostatni segment tekstowy od zawsze przyciągał uwagę badaczy i podlegał wielostronnym opisom, to komentarz narratora, czyli narracyjne didaskalia zdają się być Kopciuszkiem naukowego opisu i poświęcono im dotąd niewiele prac. Wybór Autorki wydaje się zatem w tej perspektywie niezwykle istotny […].
Elżbieta Biardzka, Uniwersytet Wrocławski
SPIS TREŚCI
WSTĘP
- Od didaskaliów dramatycznych do didaskaliów narracyjnych
Didaskalia dramatyczne
Didaskalia narracyjne jako przedmiot badań
- Cel pracy
- Istniejący stan wiedzy
Perspektywa językoznawcza
Perspektywa narratologiczna
- Metoda badań
I. CZĘŚĆ TEORETYCZNA
ROZDZIAŁ 1. OD KOMUNIKACJI USTNEJ DO TEKSTOWEGO ZAPISU ZDARZENIA KOMUNIKACYJNEGO
- Wielostrumieniowość komunikacji face to face
- Mowa ciała: oznaki głosowe, mimo-gestyczne i proksemiczne
- Rola komunikacji niewerbalnej
- Zapis zdarzenia komunikacyjnego
ROZDZIAŁ 2. GENETTOWSKA DYCHOTOMIA TEKSTÓW NARRACYJNYCH
- Triada Genette’a
- Opowiadanie o wydarzeniach
- Opowiadanie o mówieniu
ROZDZIAŁ 3. MORFOLOGIA OPOWIADANIA O MÓWIENIU
- Definicja didaskaliów narracyjnych
- Status didaskaliów narracyjnych
- Tematyka didaskaliów narracyjnych
- Morfologia cytatów i techniki montażu
- Delimitacja didaskaliów narracyjnych
Didaskalia narracyjne a cytat
Didaskalia narracyjne a opowiadanie o wydarzeniach
- Rola didaskaliów narracyjnych
Funkcje didaskaliów na poziomie fabuły
Funkcje didaskaliów na poziomie kompozycji tekstu narracyjnego
II. CZĘŚĆ ANALITYCZNA
ROZDZIAŁ 1. ZAWARTOŚĆ TEMATYCZNA DIDASKALIÓW NARRACYJNYCH: NIEWERBALNE ASPEKTY RELACJONOWANEGO ZDARZENIA KOMUNIKACYJNEGO
- Sceneria dialogu: didaskalia sytuacyjne
Kontekst rozmowy
Parametry czasowe
Parametry przestrzenne
Dekoracje, rekwizyty i oświetlenie
Podsumowanie
- Osoby: didaskalia postaci
Identyfikacja uczestników zdarzenia komunikacyjnego
Portret fizyczny
Cechy fizyczne, o których mowa
Cechy fizyczne, które są znakami zamiast znaków słownych
Cechy fizyczne, które są odnotowywane obok mowy postaci
Portret głosowy
Etos głosowy
Gestykulacja głosowa
Bezsłowne manifestacje głosowe
Portret kinezyczny
Znaki ciała powiązane z językiem i kulturą
Znaki ciała wolne od kontekstów językowych i kulturowych
Portret psychiczny
Portret przestrzenny
Wejście na konwersacyjną scenę
Sceniczne va-et-vient
Zejście z konwersacyjnej sceny
Podsumowanie
- Didaskalia cytowanej wypowiedzi
Komentarz metajęzykowy
Komentarz metatekstowy
Komentarz metawypowiedzeniowy
Podsumowanie
ROZDZIAŁ 2. SKŁADNIA OPOWIADANIA O MÓWIENIU – SPOSOBY ŁĄCZENIA PRZYTACZANYCH SŁÓW POSTACI Z PRZYTACZAJĄCYM KOMENTARZEM NARRATORA
- Morfologia cytatów
- Czasowniki komunikowania
- Techniki montażu didaskaliów narracyjnych z różnymi formami cytatów
Mowa niezależna
Mowa zależna
Mowa pozornie zależna
Mowa znarratywizowana
Wysepki dosłowności i modalizacje przytoczeniowe
Kombinacje różnych technik cytowania
Podsumowanie
ROZDZIAŁ 3. ROLA DIDASKALIÓW NARRACYJNYCH
- Funkcje fabularne
Funkcja autoryzująca i adresująca
Funkcja weryfikująca, kontaktująca i amplifikująca
- Funkcje kompozycyjne
Funkcja fokalizująca
Funkcja hierarchizująca
Funkcja regulująca
Funkcja identyfikująca
Funkcja dydaktyczna
Funkcja korygująca
Funkcja polemiczna
Podsumowanie
ZAKOŃCZENIE
BIBLIOGRAFIA
- Korpus tekstowy
Analizowana powieść
Źródła przykładów
- Opracowania
INDEKS NAZWISK
RÉSUMÉ
2012
Wiersze Marcina Kurka w antologii „Poesia a contragolpe”
Prensas Universitarias de Zaragoza, 2012
OPIS
Wiersze Marcina Kurka w antologii „Poesia a contragolpe”, Prensas Universitarias de Zaragoza, 2012.
A. Murcia, G. Beltran, X. Farre, Poesia a contragolpe. Anologia de poesia polaca contemporanea (autores nacidos entre 1960 y 1980), Prensas Universitarias de Zaragoza, 2012.
W Hiszpanii ukazała się antologia polskiej poezji, zawierająca 480 utworów 61 poetów urodzonych między 1960 a 1980 rokiem.
Są wśród nich: Jarosław Mikołajewski, Marcin Świetlicki, Eugeniusz Tkaczyszyn-Dycki, Jacek Podsiadło, Marzena Broda, Marcin Sendecki, Ewa Sonnenberg, Adam Wiedemann, Dariusz Suska, Tomasz Różycki, Julia Fiedorczuk, Tadeusz Dąbrowski, Agnieszka Wolny-Hamkało i Jacek Dehnel oraz Marcin Kurek, pracownik naszego Instytutu (strony 235-239).
Davide Artico
„Dolce Italia? Dzieje współczesnych Włoch w twórczości Francesca Gucciniego…” i innych „śpiewających autorów””
Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław 2012
OPIS
Davide Artico, „Dolce Italia? Dzieje współczesnych Włoch w twórczości Francesca Gucciniego…” i innych „śpiewających autorów””, Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław 2012.
Davide ARTICO, „Dolce Italia? Dzieje współczesnych Włoch w twórczości Francesca Gucciniego i innych „śpiewających autorów””, Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław 2012.
Opracowanie przyczynia się zarówno do poszerzenia znajomości cantautori, czyli włoskich „śpiewających autorów” w Polsce, jak i do zgłębienia trudnych, jeszcze bolesnych tematów w historii Italii. Wydarzeniom z najnowszej historii Włoch poświęcono w książce stosunkowo dużo miejsca, ponieważ typowe dla Francesca Gucciniego i innych cantautori jest czerpanie inspiracji z tak zwanego życia codziennego, co pozwala uznać współczesną historię za jedno ze źródeł ich twórczości. Najważniejszą część pracy stanowi jednak analiza utworów. Są to przede wszystkim teksty piosenek estradowych, ale analizie poddano też np. powieści autobiograficzne. Wyłania się z nich obraz złożony, zapewne niestereotypowy kraju, który może być dolce, to jest „słodki”, ale także cuchnąć okrucieństwem i hipokryzją.
2011
Elżbieta Biardzka (red.)
„Etudes françaises dans la société du XXIe siecle”
Oficyna Wydawnicza LEKSEM, Łask 2011
OPIS
Davide Artico, Brunello Mantelli (red.)
„Ideologia e geopolitica all’ombra della guerra fredda. Conflitti materiali e simbolici in Europa dal 1945 ai primi anni Cinquanta”
UTET Libreria, Torino 2011
OPIS
„Ideologia e geopolitica all’ombra della guerra fredda. Conflitti materiali e simbolici in Europa dal 1945 ai primi anni Cinquanta”, a cura di Davide ARTICO e Brunello Mantelli, UTET Libreria, Torino 2011.
Il primo dopoguerra fu segnato in Europa da un’ondata di sconvolgimenti rivoluzionari, il secondo dallo stabilirsi e dall’assestarsi delle contrapposte sfere egemoniche delle superpotenze. La radice della differenza non sta in un vero o presunto protagonismo di massa prima, a cui corrisponderebbe una minore effervescenza dopo, quanto nel fatto che nel primo dopoguerra le potenze vincitrici (l’Intesa) non avevano un progetto strategico di controllo territoriale: alcuni miravano a una ristrutturazione utopica dello spazio mitteleuropeo, altri intendevano semplicemente riproporre schemi tradizionali di alleanza interstatuale; inoltre nel 1918 le potenze dell’Intesa non invasero totalmente il territorio degli sconfitti, cosa che lasciò spazio, nel collasso intervenuto di parecchie delle statualità precedenti, prevalentemente di quelle imperiali, ad esperimenti politici soi-disant rivoluzionari, di breve o di lunga durata questi si rivelassero. Ben differente il quadro che si sarebbe presentato trent’anni dopo: i vincitori, trasformati in superpotenze (USA e URSS) proprio dalla vittoria, avrebbero imposto ciascuno il proprio ordine nella propria sfera egemonica. Cosa che non volle dire la scomparsa delle contraddizioni e dei conflitti preesistenti, ma semplicemente il fatto che essi poterono manifestarsi solo in forme oblique e trasversali, come i saggi di questo volume cercano di esemplificare.
Manfred Tietz, Gero Arnscheidt (red.), Beata Baczyńska (współpraca)
„Calderón y su escuela: variaciones e innovación de un modelo teatral”
Franz Steiner Verlag, Stuttgart 2011
OPIS
„Calderón y su escuela: variaciones e innovación de un modelo teatral”, XV Coloquio Anglogermano sobre Calderón, Wrocław, 14-18 de julio de 2008, Actas editadas por Manfred Tietz y Gero Arnscheidt en colaboración con Beata BACZYŃSKA, Archivum Calderonianum 12, Franz Steiner Verlag, Stuttgart 2011.
El objeto primordial de las Actas del XV Coloquio Anglogermano sobre Calderón (Wroclaw, Polonia) son los textos del sistema teatral del Siglo de Oro y los procesos de variación e innovación a los cuales los sometieron los autores de la época.
Las 31 contribuciones, que se deben a especialistas internacionales del Siglo de Oro español, se centran en Pedro Calderón de la Barca (1600–1681) y su numerosa escuela. Estudian monográficamente los procedimientos tanto formales como temáticos con los cuales los dramaturgos lograron perfeccionar y ampliar los esquemas básicos del teatro barroco estandardizado y desarrollado por Lope de Vega (1562–1635) a partir de unos esquemas y textos previos.
Una especial atención se dedica al Príncipe constante (1631) y sus puestas en escena por el gran director polaco Jerzy Grotowski quien se basó en ellas para elaborar su concepto revolucionario del teatro.
Al final del tomo se encuentra el protocolo de una mesa redonda donde se conmemoran los 40 años de existencia de los Coloquios Anglogermanos sobre Calderón.
Maja Pawłowska
„Mimesis a teorie siedemnastowiecznej powieści francuskiej”
Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław 2011
OPIS
Maja PAWŁOWSKA, „Mimesis a teorie siedemnastowiecznej powieści francuskiej”, Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław 2011.
Pisma Platona, Arystotelesa i Horacego w znacznym stopniu ukształtowały świadomość artystyczną oraz estetyczną doktrynę klasycyzmu francuskiego. Jej fundamentem była koncepcja mimesis, rozumiana jako imitacja natury i imitacja starożytnych. Powieść należała do najbardziej dynamicznie rozwijających się gatunków literackich w siedemnastowiecznej Francji. Była również jednym z niewielu gatunków nieposiadających wytyczonych w antyku reguł. Istnienie gatunku nieskodyfikowanego było anomalią, nasuwającą pytania o relacje pomiędzy doktryną a gatunkiem niepodlegającym jej ograniczeniom, o stosunek do imitacji i swobody twórczej.
Próbom włączenia gatunku w obręb obowiązującej doktryny literackiej zawdzięczać należy rozwój siedemnastowiecznej myśli teoretycznej poświęconej powieści. W większości ówczesnych rozważań występują stałe punkty odniesienia, pozwalające krytykom na ocenę gatunku. Są to: stosunek do imitacji starożytnych jako zasady twórczości literackiej oraz do Arystotelesowskiej opozycji historia — mimesis oraz prawda — prawdopodobieństwo.
SPIS TREŚCI:
Zarys problematyki
Siedemnastowieczny romans francuski — stan badań nad gatunkiem
Wybór tematu
Wybór tekstów i ich przekład
Zagadnienia terminologiczne
CZĘŚĆ PIERWSZA
Poetyki starożytne
Platon
Arystoteles
Horacy
CZĘŚĆ DRUGA
Romans starożytny a nowożytny
Romans starogrecki
Szesnastowieczne francuskie kontynuacje romansu starogreckiego
CZĘŚĆ TRZECIA
Teoria powieści we Francji w XVII wieku
Honoré d’Urfé — powieść pasterska
Jean-Pierre Camus — powieść pobożna
François Dorval-Langlois de Fancan — dyskusja nad powieścią
Georges de Scudéry — powieść heroiczno-dworska
François Hédelin, ksiądz d’Aubignac — powieść alegoryczna
Pierre-Daniel Huet — historia powieści
Jean-Baptiste Trousset de Valincour — krytyka powieści analitycznej
Jean-Antoine de Charnes — obrona powieści nowego typu
Du Plaisir — powieść czytelnika
José Luis Losada Palenzuela
„Schopenhauer traductor de Gracián: diálogo y formación”
Valladolid, Universidad de Valladolid, 2011
OPIS
La admiración del filósofo por el escritor y moralista barroco Baltasar Gracián, tan conocida y citada, culmina en la traducción alemana del Oráculo manual y arte de prudencia. La explicación a esa admiración se ha resuelto siempre con la escueta etiqueta del pesimismo consustancial a los dos pensadores. Sin negarlo, este libro amplía, añade y matiza (en Gracián habría que hablar, con mayor precisión, de escepticismo; en Schopenhauer de un pesimismo a medias), por primera vez en profundidad, ésta y otras perspectivas reunidas bajo la hipótesis de que, aunque los dos nieguen la existencia de la felicidad, también coinciden en un humanismo que apuesta por la formación del hombre como único camino de realización. En este sentido cobra especial importancia el concepto alemán de formación (Bildung). Para el análisis se toman en cuenta sus obras, los comentarios, las notas y, sobre todo, la traducción. Toda traducción es una interpretación, un diálogo, una lectura, por eso el autor presenta el sentido hermenéutico del diálogo, para después abordar el concepto humanista de formación y los aspectos relevantes que acercan a los dos pensadores en relación con la historia, la filosofía, el estilo, la prudencia, el concepto de persona, el de genio e ingenio, la cultura o la felicidad. De especial interés son los dos apéndices, en los que se incluyen las reproducciones de las marcas de lectura en sus libros españoles y el intercambio epistolar completo sobre Gracián entre los editores y el filósofo.
Secretariado de Publicaciones e Intercambio Editorial, Universidad de Valladolid
Marlena Krupa
„Duch i litera. Liryczna ekspresja mistycznej drogi świętego Jana od Krzyża w polskich przekładach”
Wydawnictwo słowo/obraz terytoria, Gdańsk 2011
OPIS
Studium Marleny Krupy poświęcone jest zagadnieniom języka poetyckiego jako narzędzia służącego do odzwierciedlania i przekazywania doświadczeń religijnych. Przedmiotem badań jest liryczna twórczość hiszpańskiego mistyka doby renesansu, świętego Jana od Krzyża, a zwłaszcza jego wielki poemat mistyczny – Pieśń duchowa (Cántico espiritual). Autorka ukazuje, w jaki sposób poezja naśladuje przeżycia mistyczne i na czym polega swoista energia poematów, których celem jest przekazanie odbiorcy chociażby śladów tych głębokich doświadczeń. Książka ta przybliża czytelnikowi również twórczość świętego Jana od Krzyża. W Polsce stanowi ona głównie przedmiot badań teologicznych, tymczasem na całym świecie poświęcają jej swoje prace również liczni filologowie.
Marlena Krupa za tę książkę otrzymała w 2012 roku wyróżnienie Stowarzyszenia Wydawców Katolickich FENIKS 2012 w kategorii: ‘myśl humanistyczna’.
Uzasadnienie kapituły:
„Za filologiczne spojrzenie na twórczość świętego Jana od Krzyża, z którego dziełem od wieków zmagają się także polscy tłumacze. Autorka poddaje badaniu język poetycki jako jeden z zasadniczych narzędzi przekazujących treści doświadczeń mistycznych. Tropi z niebywałą uwagą i interpretacyjną sprawnością wszystkie te miejsca w poematach hiszpańskiego mistyka, poświadczające o śladach tajemniczych religijnych uniesień. Nie tylko na polskim gruncie naukowym rozprawę należy uznać za wybitną, godną tłumaczeń na języki kongresowe i za podległą zwielokrotnionej lektury”.
2010
KUZNIK Anna
El contenido de los puestos de trabajo de los traductores. El caso de los traductores internos en las empresas de traducción de Barcelona
Saarbrücken, Editorial Académica Española, 2012
OPIS
Davide Artico, Brunello Mantelli (red.)
„Da Versailles a Monaco. Vent’anni di guerre dimenticate”
UTET Libreria, Torino 2010
OPIS
Nel periodo cosiddetto „interbellico” fra 1919 e 1938 l’Europa fu squassata da conflitti armati invero circoscritti a singole sue regioni, ma non per questo aventi, sulle popolazioni interessate, effetti meno disastrosi rispetto alle due guerre mondiali. Questo periodo di guerre a bassa intensità si caratterizza per l’imporsi delle soggettività di nuovi stati nazionali, quali Jugoslavia, Cecoslovacchia, Polonia e le repubbliche baltiche, sorti dal disfacimento degli Imperi centrali e di quello dei Romanov. Basti ricordare il conflitto polacco-lituano per il possesso di Vilna, acutizzatosi fra 1920 e 1922 con la secessione della Lituania Centrale e la sua successiva annessione alla II Repubblica Polacca; la diatriba e le tensioni sull’identità italiana o slovena di Trieste dopo il 1918. Altri esempi si possono trovare nei processi di germanizzazione forzata in alcune aree della Polonia occidentale, nella discriminazione della minoranza germanofona dell’Alta Slesia annessa alla Polonia, nella presenza in funzione antibolscevica di truppe tedesche nei Paesi baltici fino a tutto il 1920. Scopo del volume è affrontare il tema dei conflitti europei fra 1919 e 1938 dai punti di vista tanto degli avvenimenti quanto storiografico, sociologico, antropologico, al fine di delineare un quadro delle „guerre dimenticate” del XX secolo che possa servire da spunto per ulteriori ricerche specialistiche e settoriali.
Jerzy Achmatowicz
„Nican Mopohua. Główne źródło studiów nad objawieniami guadalupańskimi w Meksyku w 1531”
Atut, Wrocław 2010.
OPIS
Jedyna w Polsce książka o Objawieniach Maryjnych w Meksyku w 1531 r. i tekście Nican Mopohua, w którym zostały one opisane. Autor dokonuje analizy i interpretacji tekstu, przedstawia hipotezy dotyczące czasu jego powstania i jego domniemanego autora. Zamieszcza także własny przekład Nican Mopohua z języka nahuatl na język polski. Ta naukowa propozycja translatorska jest pierwszą tego typu w polskiej literaturze przedmiotu.
Justyna Ziarkowska
„Ucieczka do głębi. O surrealizmie w literaturze hiszpańskiej przed 1936”
Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław 2010
OPIS
Niniejsza książka traktuje o surrealizmie rozumianym nie wąsko i dogmatycznie jako czysty automatyzm, a szeroko jako rodzaj wyobraźni, projekt światopoglądowy i praktyka estetyczna, która odcisnęła niezatarty ślad na całej sztuce dwudziestego wieku. (…)
Wszystkie te cechy hiszpańskiej kultury dawniejszej, jak zamiłowanie do dziwaczności, okropności i groteski, oraz nowszej, jak skłonność do zniekształceń, upłynniania granic i badanie problemu utraty tożsamości, zogniskują się ze szczególnym natężeniem w utworach literackich hiszpańskich surrealistów, głównych bohaterów naszej opowieści: Albertiego, Aleixandre, Cernudy i Lorki.
Z Prologu
Marcin Kurek
„Oleander”
Zeszyty Literackie, Warszawa 2010
OPIS
Poemat Marcina Kurka, urodzonego w 1970 roku iberysty i tłumacza, wykładowcy Uniwersytetu Wrocławskiego, laureata Nagrody Literatury na Świecie za przekład wierszy Joana Brossy.
W 2010 Marcin Kurek za poemat Oleander otrzymał Nagrodę Fundacji im. Kościelskich.
Fragment poematu:
Będzie tak samo: dwie topole, lichy
rdest i żywotnik przy murze, skrzypiąca
furka, rdza. Jak to się stało,
jak doszło do tego, że leżę teraz
martwy na podłodze? Martwy?
Ale czy można umrzeć
w równie głupi sposób: otruty wodą
z plastikowej butelki, do której wczoraj
wstawiono uciętą gałązkę?
Jest koniec października, deszcz
pada od trzech dni. Słucham adagia
z dziewiątej Brucknera,
a potem podchodzę do okna
i w tej samej chwili granatowy boeing
i połyskliwa sroka krzyżują swój lot
na niebie w kolorze brudnego lukru
A co pokażemy, sroczko?
Wszystko zaczęło się w tamtą sobotę,
kiedy przyszła wiadomość
o śmierci Czesława Miłosza,
a ty siedziałeś na ławce
w Vence, patrząc, jak Z. huśta się
na drewnianym koniu, a platany
na skwerze zrzucają skórę aż do kości.
Justyna Wesoła
„Hiszpańskie wykrzykniki w polskiej praktyce przekładowej”
Oficyna Wydawnicza LEKSEM, Łask 2010
OPIS
Wciąż nie do końca wyjaśniona natura wykrzykników (…) sprawia, że ich definicja pozostaje dotychczas przedmiotem dyskusji. Obserwowany w ostatnich latach wzrost zainteresowania tymi jednostkami zaowocował stosunkowo licznymi opracowaniami na temat wykrzykników i przyczynił się do znacznego rozwoju wiedzy o ich właściwościach fonetycznych, morfologicznych, składniowych, semantycznych i pragmatycznych. Bardzo nieliczne pozostają wciąż jednak prace poświęcone funkcjonowaniu wykrzykników w tekście, a także problemom ich przekładu (…).
Niniejsza rozprawa stanowi pierwszą próbę analizy wykrzykników hiszpańskich w kontekście ich polskiej praktyki przekładowej. Jej celem jest: 1. charakterystyka interiekcji hiszpańskich ze względu na: a) częstotliwość występowania (w perspektywie diachronicznej), b) możliwe znaczenia, c) sposób funkcjonowania w trzech różnych rodzajach literackich (dramacie, epice i liryce), oraz 2. ustalenie, jakie sposoby i dlaczego są stosowane w przekładzie wykrzykników, a następnie próba przyporządkowania poszczególnym interiekcjom właściwych polskich ekwiwalentów tłumaczeniowych. Ponadto spróbujemy zaobserwować indywidualne preferencje poszczególnych autorów i tłumaczy. Być może przeprowadzone analizy pozwolą nam również sformułować pewne ogólne wnioski na temat wykrzykników.
Ze Wstępu
Joanna Jakubowska-Cichoń
„Mowa przytaczana w narracjach Marguerite Duras”
TWiAPN Universitas, Kraków 2010
OPIS
W powieściowych fabułach mówiące postaci tworzą wydarzenia słowne. Opowiadanie tych wydarzeń, opowiadanie o mówieniu, wymaga użycia specyficznych środków językowych. Są to różne odmiany mowy przytaczanej. Autorka książki przedstawia je w sposób nowatorski. Sekwencję mowy przytaczanej w modelowym ujęciu sprowadza do zestawienia dwu segmentów: cytatu i obudowujących go didaskaliów narracyjnych. Te dwa podstawowe segmenty mogą przybierać różne formy i układać się w rozmaite, bardzo rozbudowane całości. O tym mówi obszerna, teoretyczna część książki. Jej część druga przynosi wnikliwą analizę formalnego zróżnicowania sekwencji mowy przytaczanej i funkcji, jakie one pełnią w ramach narracyjnych strategii stosowanych przez Marguerite Duras w dwu jej powieściach Un Barrage contre le Pacifique (Tama nad Pacyfikiem) i L’Amant (Kochanek).
Elżbieta Skibińska, Jacek Rzeszotnik (red.)
„Lem i tłumacze”
Księgarnia Akademicka, Kraków 2010
OPIS
Gdyby próbować wskazać najbardziej znanego w świecie polskiego pisarza dwudziestego wieku, propozycji mogłoby się pojawić kilka: Gombrowicz, Miłosz, Witkiewicz (Witkacy), Schulz, Mrożek, Szymborska… Jeśli decydować miałoby bezwzględne kryterium popularności, na pierwszym miejscu niewątpliwie znajduje się Stanisław Lem. Jego utwory ukazały się w ponad tysiącu wydań książkowych i zbiorach opowiadań opublikowanych w kilkudziesięciu językach; jest polskim pisarzem najmocniej obecnym w świadomości krytyków i badaczy literatury, nie mówiąc już o tym, że jest jedynym rozpoznawalnym w świecie polskim autorem SF.
Jednak gdyby przyjrzeć się dokładniej obecności Lema w literaturze światowej, okaże się, że przekłady jego utworów należących do różnych gatunków (powieści, przypowieści i opowiadania science fiction, eseje) pojawiały się w poszczególnych krajach w zaskakująco odmiennym czasie, rytmie i następstwie (nie wspominając o nakładach i kształcie edytorskim). Można wskazać liczne powody takiego stanu rzeczy: ranga i status literatury polskiej w danym kraju; mechanizmy kształtujące funkcjonowanie komunikacji literackiej w kulturze przyjmującej; otwartość (lub nie) literatury – i szerzej: gotowość biorcy na recepcję nowości pochodzących z innych kręgów kulturowych; czynniki pozaliterackie (np. polityczne, finansowe), czy wreszcie „zapotrzebowanie” na pewne zjawiska (gatunki, treści) wiążące się z ich statusem w kulturze biorcy. […]
W 2011 roku przypada 90. rocznica urodzin autora Bajek robotów i 5. rocznica jego śmierci. To odpowiedni dystans i dobra okazja, by podjąć refleksję nad oddziaływaniem dorobku Stanisława Lema nie tylko w kulturze polskiej. Form obecności autora Solaris w różnych językach i różnych kulturach dotyczą studia zebrane w niniejszym tomie, stawiającym pytania: „Jakich Lemów zna świat? Jakiego Lema znamy wszyscy?”
(ze Wstępu)
Zbiór studiów pt. Lem i tłumacze […] należy do tego rodzaju prac, które pozostają w literaturoznawczym kanonie. Ma bowiem charakter monografii znacznie poszerzającej stan badań nad recepcją twórczości Stanisława Lema o jakże istotny wymiar komparatystyczny, który nie został dotychczas równie szeroko przedstawiony. […] Powstał tom znakomity. Lem i tłumacze to wielogłosowy opis recepcji prozy jednego z najważniejszych polskich pisarzy, utrwalonych w różnogatunkowych świadectwach odbioru i ukazujący tę twórczość w szerokiej perspektywie międzynarodowej. Lem tłumaczy to pisarz nie tylko cieszący się zasłużoną sławą, oryginalny i nowatorski; to również twórca głęboko świadomy literackiego warsztatu, znakomicie władający polszczyzną i formami narracyjnymi.
(z recenzji prof. dr hab. Anny Legeżyńskiej)
Spis treści:
Elżbieta Skibińska, Jacek Rzeszotnik, Lem i tłumacze 7
I. Zamiast wprowadzenia
Stanisław Bereś, Galaktyka Lem 15
II. Formy obecności
Piotr Blumczyński, Pilnikiem, kluczem, czy siekierą? O tłumaczeniu Lema na angielski 79
Jerzy Jarniewicz, Jak szumi po angielsku solaryjski ocean? Świat dźwięków w powieści Stanisława Lema Solaris i jej angielskim przekładzie 93
Anna Bednarczyk, Rosyjskie Solaris Stanisława Lema 103
Monika Krajewska, „Cieplica to wystygła zimnica”. Wizerunek tłumacza na tle korespondencji z pisarzem 117
Jacek Rzeszotnik, Rekonstrukcja portretu „dialektycznego mędrca z Krakowa”. Stanisław Lem w zwierciadle niemieckojęzycznych źródeł 137
Janina Gesche, Jörg Gesche, Nazwy środków farmakologicznych w opowiadaniu Stanisława Lema Kongres futurologiczny. Strategie przekładu na język niemiecki i szwedzki 151
Kaja Gostkowska, Fantastyczny los Lemowych neologizmów (na podstawie dwóch francuskich przekładów Cyberiady) 167
Elżbieta Skibińska, Kolory Solaris we francuskim przekładzie 179
Justyna Łukaszewicz, Bajki robotów opowiedziane po francuski i po włosku 191
Monika Woźniak, Spaghetti z sepulkami. Stanisław Lem we Włoszech 209
Ilona Narębska, Lem w Hiszpanii. Wydawnictwa, tłumacze, czytelnicy 225
Justyna Wesoła, Neologizmy w hiszpańskim przekładzie Dzienników gwiazdowych 243
Bożena Tokarz, Słoweńskie przekłady prozy Stanisława Lema 257
Wojciech Soliński, Jak i o czym szumi solaryjski ocean po czesku? 271
III. Zamiast zakończenia
Głosy tłumaczy 287
IV. Dodatki
Bibliografia przekładów (1954-2010) 303
Noty o autorach 387
Noty o tłumaczach 391
Indeks 395
Davide Artico, Brunello Mantelli (red.)
„From Versailles to Munich. Twenty Years of Forgotten Wars”
Dolnośląskie Wydawnictwo Edukacyjne, Wrocław 2010
OPIS
The European post-war reconfiguration proved to be in fact a real failure, not only because, in the light of the Wilsonian programme, it was thought to draw boundaries where these, due to the ethnic, cultural and linguistic diversity, were not traceable, but even because, sacrificing the principle of national self-determination on the altar of imperial interests, it came to create those fatal conditions from which Fascism, Nazism and Stalinism would soon establish their respective revisionist strategies.
Dr. Federico Trocini,
Italian-German Historical Institute, Foundation “Bruno Kessler”
Trento, Italy (peer reviewing)
The years following the First World War are generally referred to as the ‘interwar period.’ Such a definition suggests that the period was predominantly peaceful, with no noteworthy military conflicts. The book edited by Davide Artico and Brunello Mantelli shows this appearance to be misleading. Though ‘swallowed’ by the long shadow of the First and the Second World Wars, military confrontation in the Baltic area, in Silesia, and along the border between Italy and Yugoslavia proved at times to be very ferocious. The new European order established after the Versailles Treaty had serious shortcomings, and it was bound to collapse in the late 1930s.
Dr. Thomas Schlemmer,
Institute of Contemporary History, Munich
and University of Tübingen, Germany (peer reviewing)
Contents
Between Ideology and ‘Realpolitik’: For a Reconsideration of the 20th Century in the Light of Inter-War Conflicts – Davide Artico and Brunello Mantelli 5
Great Britain and the Baltic States 1918-22 – Evgenij Jurevič Sergeev 17
National Self-Determination and War: The Lithuanian Case – Česlovas Laurinavičius 37
Nationalisms and Organised Violence in Central-East Silesia 1918-1921 – Davide Artico 55
Border Genealogies: Slovenian Claims to Trieste – Marta Verginella 73
Italian Military and Diplomatic Archival Sources and the Baltic Area between 1919 and 1922 – Irene Guerrini and Marco Pluviano 97
‘Darstellungen aus den Nachkriegskämpfen deutscher Truppen und Freikorps’: The Baltic Clashes in the Official Military History of the Deutsches Reich 1936-1943 – Brunello Mantelli 131
Index 151
