Lata 2000-2004
2004
Justyna Ziarkowska
„W gorączce. Krytyka literacka Maurycego Mochnackiego i Mariana José de Larra.”
Dolnośląskie Wydawnictwo Edukacyjne, Wrocław 2004
OPIS
Książka Justyny Ziarkowskiej poświęcona jest analizie porównawczej pism krytycznoliterackich Maurycego Mochnackiego i Mariana José de Larra – romantyków działających w dwóch odległych miejscach Europy, w Polsce i w Hiszpanii, a więc krajach nie należących do przodujących centrów ruchu romantycznego. Nie były one jednak intelektualną prowincją. Badania Justyny Ziarkowskiej wykazały, iż obydwaj ci pisarze byli myślicielami wysokiej próby, a także niepospolitymi erudytami. Jakość ich refleksji teoretycznej i estetycznej spowinowaciła ją w sposób oczywisty z przodującymi wówczas w literackiej Europie koncepcjami na temat istoty, źródeł i zadań literatury. Jedynie treść tej refleksji jest specyficzna: nosi niezawinione przez obu autorów piętno oddalenia, osamotnienia i wyobcowania. Jednak w ich postawie intelektualnej nie znajdziemy tonu niższości czy uzależnienia wobec literatury Zachodu: jest to postawa suwerenna i śmiała, choć nacechowana goryczą wywołaną przez okoliczności historyczne, w jakich obydwu twórcom działać wypadło. Z rozważań autorki wyłaniają się postulaty prawdy, oryginalności, artystycznej doskonałości i etycznej misji – wysokie cele, jakie stawiają przed autentyczną twórczością obydwaj niezależni od siebie i nie znający się nawzajem romantycy z pogranicznych obszarów Europy. Streszczając można powiedzieć, że pokrewieństwo ich myśli było sprawą zarówno ducha czasu, jak i określonych analogii historyczno-geograficznych, sprawą podobieństwa niezależnych i wrażliwych natur, wreszcie niekiedy – dziełem przypadku.
Florian Śmieja
Justyna Łukaszewicz, Davide Artico (red.)
„Il viaggio come realtà e come metafora”
Oficyna Wydawnicza Leksem, Łask 2004.
OPIS
La nostra civiltà è stata determinata nel corso dei secoli da generazioni di viaggiatori, esploratori, mercanti ed emigranti. Nasce infatti indubbiamente dal viaggio, meglio da secoli di viaggi, quella cultura globale con la quale ci confrontiamo quotidianamente e che è oggi codificata e riprodotta attraverso le convenzioni dei sistemi internazionali di trasporto, di misurazione e comunicazione oltre che, ovviamente, di produzione, distribuzione, commercio e purtroppo anche di distruzione. Si badi: il tema del convegno non concerneva – e i saggi di questo volume non concernono – il viaggio nel variegato intrecciarsi delle sue dimensioni storico/geografiche ma piuttosto il viaggio appunto “come realtà e come metafora” o, se si preferisce, il rapporto tra memoria, viaggio “reale” e scrittura/racconto del viaggio stesso.
Dalla “Prefazione” di Giovanni Sciola
Indice:
- Giancarlo LEO: Saluto dell’Ambasciatore d’Italia 9
- Giovanni SCIOLA: Prefazione 11
- Justyna ŁUKASZEWICZ e Davide ARTICO: Introduzione 13
- Lucio SAVIANI: Viaticum 19
- Beata SZPINGIER: Qualche riflessione sui francesismi di età cavalleresca in italiano 31
- Anna GŁODOWSKA: Il Simposio di Platone e il Convivio di Dante – il viaggio di un genere letterario 43
- Jiří ŠPIČKA: Petrarca viaggiatore attraverso la realtà e attraverso la letteratura 51
- Alessandro MARINI: Il viaggio per mare come metafora programmatica in Dante e Boccaccio 63
- Piotr SALWA: I valori simbolici del viaggio nell’antica novellistica italiana 71
- Ingeborga BESZTERDA: Il panorama linguistico del Quattrocento toscano, l’epoca all’insegna degli scambi tra lingue, culture e commerci 83
- Caterina SQUILLACE-PIWOWARCZYK: Il viaggio come scoperta di una nuova dimensione geografica e individuale in Pio II 97
- Aneta CHMIEL: Il viaggio ultraterreno nel Baldus di Teofilo Folengo 109
- Joanna PIETRZAK-THÉBAULT: Viaggio narrato, viaggio illustrato. Orlando Furioso in una edizione di Vincenzo Valgrisi (Venezia 1556) 123
- Joanna DIMKE-KAMOLA: Un viaggio nel mondo della non contraddizione nella Gerusalemme liberata: Erminia in quête d’identità 139
- Francesca DE CAPRIO: Il motivo del pellegrinaggio nei testi pontifici sul viaggio di Cristina di Svezia 151
- Maria Paola SCIALDONE: Il viaggio mistico come luogo autobiografico del femminile. Anna Vetter e Veronica Giuliani 165
- Dorota KARWACKA-CAMPO: Il Saul di Vittorio Alfieri: il viaggio nella realtà dell’Antico Testamento 179
- Ludovico FULCI: “Il naufragar m’è dolce”. Il viaggio filosofico e quello della finzione letteraria a confronto, nella poesia di Leopardi e di Manzoni 191
- Jan OKOŃ: I viaggi di Juliusz Słowacki in Italia – impressioni ed immagini del paese 205
- Olga PŁASZCZEWSKA: I “non-viaggi” della tradizione romantica (X. de Maistre, F. Skarbek, J. Janin) 221
- Joanna UGNIEWSKA: Il modello ottocentesco dei libri di viaggio e il Viaggio in Italia di Józef Kremer 235
- Justyna ŁUKASZEWICZ: Pinocchio viaggiatore nel romanzo di Collodi e nelle sue traduzioni polacche 245
- Maurizio MAZZINI: Breve viaggio alle fonti dell’immaginario termale: da San Pellegrino Terme a Bad Salzbrunn 257
- Anna TYLUSIŃSKA: Tra realtà e finzione letteraria: appunti del viaggio in Sicilia del 1908 della scrittrice Zofia Sokołowska 267
- Monika GURGUL: Il volo e la fuga. Il viaggio futurista tra bergsonismo e occultismo 281
- Davide ARTICO: Viaggi della disperazione. Italiani in Bassa Slesia nel XX secolo 289
- Katarzyna BIERNACKA-LICZNAR: La vita dell’emigrante – il viaggio continuo 301
- Joanna SZYMANOWSKA: Il viaggio mentale: la scrittura errante di Alberto Savinio 311
- Joanna JANUSZ: Il motivo ulissiaco ne La luna e i falò di Cesare Pavese 325
- Christine BERTHOLD: Ingeborg Bachmann e l’Italia 337
- Eleonora KOLAR: Il viaggio tra realtà e metafora nell’opera di Italo Calvino 347
- Cezary BRONOWSKI: Il viaggio di sola andata attraverso Il viaggio di Luigi Pirandello e di Vittorio De Sica 357
- Hanna SERKOWSKA: I viaggi di Emanuele 367
- Jolanta DYGUL: Viaggio verso il labirinto 379
- Krystyna JAWORSKA: La Liguria di Adam Zagajewski 391
- Sylwia SKUZA-BIAŁOUSZ: Proverbi italiani: viaggio culturale, storico e linguistico 407
- Vincenzo DE CAPRIO: Scritture del viaggio e archivi informatici 419
Maja Pawłowska (red.)
„Głos kobiecy, głos męski – Obcy w dawnych literaturach romańskich”
Dolnośląskie Wydawnictwo Edukacyjne, Wrocław 2004.
OPIS
Spis treści :
- Wstęp
Głos kobiecy, głos męski w dawnych literaturach romańskich
- Anna LOBA: Kobiecym głosem – wokół Księgi ku pouczeniu córek rycerza de La Tour Landry 9
- Magdalena SAKOWSKA: Model Damy w twórczości poetek prowansalskich 20
- Ewa ŻÓŁKIEWSKA: Fabliaux, kobiety i uczeni 35
- Sylwia SKUZA-BIAŁOUSZ: Stereotyp kobiety w przysłowiach włoskich 42
- Anna GĘSICKA: Dwugłos miłosny w Rzeczy o prawdzie Guillaume’a de Machaut 54
- Barbara MARCZUK: Hélisenne de Crenne wobec renesansowego sporu o kobiety 62
- Joanna PIETRZAK-THEBAULT: Między kosmiczną harmonią a „malhora di ognii di” – małżeństwo w oczach włoskich autorów XVI-go wieku 75
- Monika SURMA-GAWŁOWSKA: Głos kobiecy w szesnastowiecznym teatrze włoskim: Isabella Andreini i jej dramat pasterski Mirtilla 90
- Ewa Małgorzata WIERZBOWSKA: Diament w… Girlandzie. Julie d’Angennes 97
- Maja PAWŁOWSKA: Kto czyta powieści? Czytelnicy i czytelniczki XVII-wiecznych romansów w oczach krytyków 108
- Monika KULESZA: Kuzyni o sobie: Pani de Sévigné i Bussy-Rabutin 119
- Monika MALINOWSKA: François Poulain de la Barre – zapomniany feminista 132
- Izabella ZATORSKA: Samiec utopijny, czyli mężczyzna idealny w teatralnych Wyspach Marivaux 145
- Beata MICHALAK: Głos kobiety wobec patriarchatu w Histoire de Miss Jenny Marie-Jeanne Riccoboni 155
- Paweł MATYASZEWSKI: Deklaracja Praw Kobiety i Obywatelki Olimpii de Gouges (1791). Między propozycją a prowokacją 168
- Marek JASTRZĘBIEC-MOSAKOWSKI: Kobiece barometry i termometry w XVIII wieku 183
Obcy w dawnych literaturach romańskich
- Dorota KARWACKA-CAMPO: Marco Polo: obcy-nieobcy w krainach Dalekiego Wschodu. Zdumienie i zachwyt obcością w Opisaniu świata 195
- Anna KLIMKIEWICZ: Obcy w starowłoskiej tradycji epickiej 204
- Agata SOBCZYK: Obcy w świecie klerków: sancta simplicitas w średniowiecznej literaturze francuskiej 215
- Ewa ŁUKASZYK: Przemówić głosem obcego: humaniści piszący w imieniu autochtonów 222
- Anna CZYŻ: Marie de l’Incarnation: kobieta między Dzikusami 233
- Krystyna GABRYJELSKA: Kobieta w korespondencji pani d’Epinay i księdza Galiani 243
- Magdalena ZIOBER: Między prawdą a iluzją: markiz de Sade 250
Elżbieta Skibińska (red.)
„Gombrowicz i tłumacze”
Oficyna Wydawnicza Leksem, Łask 2004.
OPIS
Gdy dobre dwadzieścia lat temu Zdzisław Łapiński opracował słynny dziś tom Gombrowicz i krytycy, stało się jasne, że mapa „gombrowiczologii” w zasadzie została naszkicowana, że pozostaje tylko wypełnienie poszczególnych jej obszarów. Nikt jednak nie zastanawiał się nad tym, jaką rolę w jej sporządzeniu i dalszym wypełnianiu odegrały przekłady. Wydawało się, iż sprawa jest tak oczywista, że nie ma o czym mówić: przekład promuje pisarza i jego dzieło, które w przeciwnym razie zostaje skazane na niebyt. Tymczasem okazuje się, że ta oczywistość stoi paradoksem, którego skalę uzmysławia zredagowany przez Elżbietę Skibińską tom Gombrowicz i tłumacze. Oto poznajemy piekło, jakie tłumaczom zgotował Gombrowicz, ale zarazem uzmysławiamy sobie, że światowa kariera polskiego pisarza – co prawda tylko wśród specjalistów i smakoszy – zakrawa na prawdziwy cud, skoro funkcjonujące w czytelniczym obiegu od ponad czterdziestu lat przekłady Ferdydurke i innych utworów na angielski i francuski, więc języki otwierające drogę na Parnas, są po prostu kiepskie. […] książka Gombrowicz i tłumacze stanie się zapewne dla „gombrowiczologów” i polonistów dziełem podręcznym, zaś dla translatologów interesującą prezentacją paradoksów przekładu.
Z recenzji Janusza Margańskiego
Jest to księga interesująca, wartościowa i potrzebna […]. Wartościowa, gdyż autorami są neofilolodzy, specjaliści, którzy dobrze znają kulturę i tradycję literacką polską (w większości kończyli polskie szkoły), ale znają też języki i kręgi kulturowe, w których dokonywano przekładów. Bliskie im są nie tylko literatury, które badają, ale także myśli teoretyczne zrodzone w tych kręgach kulturowych, łącznie oczywiście z właściwymi im terminologiami. […] Potrzebna zaś jest ta książka właśnie teraz, kiedy międzynarodowy Rok Gombrowiczowski zbiegł się z wejściem Polskii do Unii Europejskiej. Mamy tu bardzo konkretne przykłady porozumień i nieporozumień językowych, kulturowych, rozwiązań wynikłych z niekompatybilności systemów symbolicznych, ich nieprzekładalności. A także wyraźne wskazania, że aprioryczne poczucie wyższości skutecznie i z góry eliminuje wszelkie wynikłe z emulacji kultur możliwe wzajemne korzyści.
Z recenzji Jacka Łukasiewicza
Spis treści:
I Wokół Ferdydurke
- Wstęp 7
- Marcin Kurek: Ferdydurke po hiszpańsku (kilka uwag o autorskim przekładzie Gombrowicza) 13
- Maryla Laurent: Język Gombrowicza, czyli całkowanie wieloznaczności 21
- Monika Grabowska: „Kujmy się, kujmy, bo cwaje dostaniemy” – szkoła w Ferdydurke i w jej przekładzie na język francuski 37
- Caterina Squillace-Piwowarczyk: Między dziełem filozoficznym a politycznym – recepcja Ferdydurke we Włoszech 53
- Monika Surma-Gawłowska: Ferdydurke po włosku, czyli Gombrowicz okiełznany 61
- Justyna Łukaszewicz: Szkoła we włoskich przekładach Ferdydurke 69
- Elżbieta Katarzyna Dzikowska: Koń by się uśmiał – o kulturowych kolizjach w niemieckiej recepcji Gombrowicza 85
- Magda Heydel: Angielskie wersje Ferdydurke – strategie przekładania nieprzekładalnego 103
- Wojciech Soliński: Lekcja polskiego profesora Bladaczki po czesku wyłożona – o czeskim przekładzie Ferdydurki? Witolda Gombrowicza 117
II Wokół Pornografii
- Elżbieta Biardzka: Gombrowicz w cudzysłowie i nawiasem mówiąc – o modalizacji autonimicznej we francuskim tłumaczeniu Pornografii 127
- Brigitte Gautier: Czy Pornografię należy tłumaczyć? 137
- Elżbieta Skibińska: Czy Pornografia jest przekładalna? (Rekonesans: młodość w przekładzie francuskim) 147
III Wokół Trans-Atlantyku
- Marcin Cieński: O sarmackiej swojskości – czy Gombrowicza można tłumaczyć nie znając literatury i kultury staropolskiej? 165
- Marek Tomaszewski: Trans-Atlantyk Witolda Gombrowicza po francusku 177
- Jerzy Jarniewicz: Frazes i frazeologia w angielskim przekładzie Trans-Atlantyku, czyli „tu właśnie cisną mnie buty” 191
IV Różne
- Anna Bednarczyk: Gombrowicz w rosyjskim Internecie 201
- Jerzy Brzozowski: Fabuła czy poezja? Bakakaj po portugalsku 213
- Włodzimierz J. Szymaniak: Obraz rzeczywistości polskiej w hiszpańskim przekładzie Wspomnień Polskich Witolda Gombrowicza 225
Indeks nazwisk 231
Beata Baczyńska (oprac.)
Pedro Calderon de la Barca, „Życie snem, Książę Niezłomny”
Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław 2003.
OPIS
Przełożyli Edward Boyé, Juliusz Słowacki
Marcin Kurek
„Powieść totalna. Wokół narracyjnych teorii Ernesta Sábato i Maria Vargasa Llosy”
Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław 2003.
Diana Kozińska-Donderi
„Obraz Włoch i motywy włoskie w prozie polskiej 1918-1956”
Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław 2003.
OPIS
Książka jest o wiele bogatsza niż sam tytuł sugeruje. Autorka ukazuje bowiem w pierwszej części swojej rozprawy całą wielowiekową historię podróży Polaków do Włoch, aby zapewnić odpowiednie tło dla zrozumienia i właściwego ocenienia tych z pierwszej połowy XX wieku. (…) Materiał został przedstawiony w sposób uwypuklający najważniejsze motywy łączące dzieła z danego okresu, nie pomijając jednak rozbieżności. Odpowiednio dobrane cytaty, pochodzące nieraz z trudno dostępnych dzieł, odzwierciedlają stanowiska poszczególnych pisarzy. Oryginalne tytuły rozdziałów pozwalają czytelnikowi na łatwą orientację w materiale, a całość jest napisana jasno, przejrzyście i świadczy o wszechstronnej znajomości tematu. Dzieło stanowi nader interesującą lekturę nie tylko dla specjalistów ze względu na trafne i głębokie obserwacje, ale, dzięki rozmaitości i barwności opisu, z pewnością może przyczynić się do wzrostu zainteresowania Włochami i historią kultury polskiej w kontekście europejskim u rzeszy odbiorców o zainteresowaniach humanistycznych.
Z recenzji prof. Krystyny Jaworskiej
Jest to książka piękna językowo, wartościowa poznawczo. Autorka – co trzeba podkreślić – świetnie posługuje się cytatami, prezentując poprzez nie indywidualne, ale uwarunkowane historycznym kontekstem style przedstawiania i zarazem selekcji widzianego. Jest przewodniczką po galerii literackich opisów Włoch czułą i kompetentną, zaangażowaną intelektualnie i uczuciowo. Rozprawa tak zakrojona wymagała rozległych lektur; ma je autorka za sobą, ale jak w górach zza jednego łańcucha wyłania się następny i podróżny staje zafascynowany, jak z różnych stron i zawsze inaczej ukazuje się na wyspach śródziemnomorskich morze, tak i tutaj zza jednych rzędów ksiąg ukazują się następne. Gdzieś trzeba postawić kropkę. Tu została postawiona – myślę – we właściwym miejscu. Dalszy ciąg literackich przedstawień Włoch w polskiej literaturze, bardzo potrzebny, to następne zadanie stojące przed autorką.
Z recenzji prof. Jacka Łukasiewicza
Ludovico Fulci
„I sonetti di Pasquale Galluppi”
Rubbettino Editore, 2003.
OPIS
Pasquale Galluppi (1770-1846), punto di riferimento per la cultura meridionale del primo Ottocento, oltre che filosofo, fu anche lettore esigente, attento alle cronache letterarie. Come spesso accadeva per i gentiluomini italiani della sua epoca, si dilettò di poesia. Ludovico Fulci, al quale si deve il ritrovamento di quattro sonetti inediti, è l’autore di questa silloge dell’opera poetica del filosofo tropeano, attivo tra Messina e Napoli nella prima metà dell’Ottocento. Lo scopo de I sonetti di Pasquale Galluppi non è solo documentario, c’è anche l’ambizione di riferire a un più ampio quadro culturale l’opera del pensatore calabrese.
Come osserva Luciano Meligrana nella Prefazione, “i sonetti di Pasquale Galluppi certamente non hanno un altissimo valore poetico, ma rivestono una notevole importanza, sia perché costituiscono un’interessante testimonianza della vita culturale tropeana tra Sette e Ottocento e dell’attività che si svolgeva in seno all’Accademia degli Affaticati, sia perché possono aiutarci a meglio comprendere le posizioni politiche dell’autore e alcuni aspetti della sua stessa filosofia. È questa la prospettiva nella quale si colloca il saggio di Ludovico Fulci, che può essere considerato la più completa e sistematica trattazione apparsa finora dell’opera poetica di Galluppi, oltre che il primo serio tentativo di un bilancio critico complessivo”.
2002
Ewa Krystyna Kulak
„Owoce hesperyjskich ogrodów. Obraz literatur Półwyspu Iberyjskiego w polskich wydawnictwach informacyjnych i popularnonaukowych”
Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń 2002.
OPIS
Znajomość literatur krajów Półwyspu Iberyjskiego jest w naszym kraju dość ograniczona. Wpłynęły na to rozmaite czynniki: oddalenie geograficzne, słaba znajomość języków iberyjskich, a nawet względy natury politycznej. W ciągu dwóch ostatnich stuleci opinie o literaturach iberyjskich kształtowane były nie przez przekłady, nieliczne i nie zawsze dobrej jakości, a raczej przez komentatorów: autorów opracowań, przewodników, podręczników czy artykułów w encyklopediach. To im zawdzięczał polski czytelnik wiadomości o utworach, do których nie miał bezpośredniego dostępu. Redagowane przez krytyków książki tworzyły na użytek czytającej publiczności pewien obraz piśmiennictwa krajów iberyjskich – nierzadko tendencyjny i stereotypowy, a przecież trwały.
Beata Baczyńska
„Książę Niezłomny”. Hiszpański pierwowzór i polski przekład”
Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław 2002.
OPIS
Juliusza Słowackiego Książę Niezłomny (Z Calderona de la Barca). Tragedia we trzech częściach to utwór wyjątkowy – przekład hiszpańskiego dramatu Złotego Wieku i arcydzieło polskiego romantyzmu – który dzięki Teatrowi Laboratorium stał się źródłem jednego z ważniejszych wydarzeń w historii teatru światowego XX wieku. W 1968 roku na łamach hiszpańskiego miesięcznika teatralnego „Primer Acto” pytano, nie ukrywając zdumienia, o „stymulującą moc”, jaką Jerzy Grotowski i jego zespół przetransportował „na stary Calderonowy tekst”. Autorka książki próbuje odpowiedzieć na to pytanie, konfrontując pierwowzór z przekładem oraz rzeczywistość hiszpańskiego teatru Złotego Wieku z historią polskich wykonań Księcia Niezłomnego.
Książka Beaty Baczyńskiej o Księciu Niezłomnym jest kolejną pozycją ukazującą się w serii DRAMAT-TEATR. Seria DRAMAT-TEATR obejmuje prace poświęcone historii dramatu i teatru polskiego oraz powszechnego, a także szeroko pojętej problematyce teorii sztuki teatralnej i tekstu dramatycznego. Uwzględnia również zagadnienia socjologii teatru, współczesnego życia teatralnego i krytyki teatralnej. Seria ma charakter otwarty i mogą się w niej ukazywać rozprawy nie tylko teatrologów, ale także autorów reprezentujących inne dziedziny nauki.
Janusz Degler
Seria DRAMAT – TEATR pod redakcją Janusza Deglera (Acta Universitatis Wratislaviensis No 2354).
Elżbieta Skibińska, Marcin Cieński (red.)
„Język – Stereotyp – Przekład”
Dolnośląskie Wydawnictwo Edukacyjne, Wrocław 2002.
OPIS
Problematykę omawianą w tomie Język – Stereotyp – Przekład należy uznać za nader aktualną w dobie wzmożonych procesów integracji europejskiej, której ważnym obszarem jest przecież komunikacja interkulturowa. Systematyczne badania mogą dostarczyć w tym względzie dobrze udokumentowanych podstaw do lepszego rozumienia istoty i trudności integracji, a także tworzenia bardziej dojrzałej świadomości wielokulturowej. Chodzi tu bowiem nie o zacieranie odrębności, lecz o lepsze rozumienie tego, czym jest tożsamość zbiorowa i zakotwiczone w niej systemy interpretacyjne – i to w kontekście różnorodnych praktyk i uwarunkowań komunikacyjnych. Tłumacze wraz z nauczycielami języków obcych są niewątpliwie w sposób szczególny powołani do pełnienia trudnej roli mediatorów w komunikacji interkulturowej, a pośrednio do kształcenia odpowiedniej świadomości i umiejętności interkulturowych. […] Zebrane w tomie artykuły uważam za wyjątkowo ciekawe poznawczo, zwłaszcza ze względu na rozmaitość ujęć i bogactwo materiału badawczego. Zainteresuje on niewątpliwie, w pierwszym rzędzie, osoby parające się tłumaczeniami i przekładoznawstwem, lecz także potencjalnie wszystkich filologów, jak również socjologów kultury i kulturoznawców.
Z recenzji prof. dr hab. Weroniki Wilczyńskiej
Spis treści:
- Elżbieta SKIBIŃSKA, Marcin CIEŃSKI: Słowo wstępne 5
- Krzysztof BILIŃSKI: Komparatystyka w dziewiętnastowiecznym Wrocławiu 7
- Ewa KULAK: Między komparatystyką i przekładoznawstwem: romanistyka wrocławska w latach powojennych 15
- Beata BACZYŃSKA: Działanie stereotypu w przekładzie dramatu. Na przykładzie didaskaliów w polskich przekładach hiszpańskiej dramaturgii Złotego Wieku 25
- Elżbieta BIARDZKA: Kilka uwag o językowym stereotypie matki w polskim przekładzie L’amour en plus Elisabeth Badinter 35
- Xavier CHANTRY: Stereotypy i ich przekład w komiksie: Asterix chez les Bretons i jego wersja polska 45
- Marcin CIEŃSKI: Mrożek i stereotypy: Miłość na Krymie – wersja francuska 57
- Anna DĄBROWSKA: Stereotyp polskiego słownictwa erotycznego 69
- Jolanta DYONIZIAK: Stereotyp kobiety w aspekcie przekładu francuskich haseł reklamowych 77
- Monika GRABOWSKA: Formy adresatywne we francuskim przekładzie Kompleksu polskiego Tadeusza Konwickiego 85
- Magda HEYDEL: Traktat poetycki Czesława Miłosza po angielsku 97
- Jerzy JARNIEWICZ: Stereotyp poetyckości w polskich przekładach poezji anglojęzycznej 107
- Stefan KAUFMAN: Putnamowski podział pracy językowej a terminologia 119
- Justyna KOCIEMBA-ŻULICKA: Medycznie, wulgarnie czy metaforycznie? O męskich narządach płciowych we współczesnej prozie 129
- Justyna ŁUKASZEWICZ: Przysłowia w komediach Franciszka Zabłockiego 147
- Maria MOCARZ: Wpływ stereotypu językowego na wybór środków przekazu znaczeń rosyjskich predykatywów leksykalnych w przekładzie na język polski 159
- Magda NYCZ: Etnonimia – stereotyp – przekład 169
- Elżbieta SKIBIŃSKA, „… plemienny napitek Słowian środkowych i wschodnich…”. Alkoholowe rytuały bohaterów powieści Tadeusza Konwickiego we francuskim przekładzie 179
- Helena SOJKA-MASZTALERZ: Stereotyp Ukraińca w prawicowej i socjalistycznej prasie polskiej w dwudziestoleciu międzywojennym 193
- Wojciech SOLIŃSKI: Gnomy z planety Gnu: ekologiczna powiastka filozoficzna dla dzieci końca XX wieku (rzecz nie tylko o przekładzie i stereotypach) 205
- Hanna STOCHNIAŁEK: Stereotyp Polaka i kultury polskiej w Meksyku oraz jego zmiany pod wpływem tłumaczeń literatury polskiej 215
- Tomasz STRÓŻYŃSKI: Frazeologizmy w Boyowskich przekładach Moliera 221
- Joanna SZCZĘK: Problem przekładu na język polski stereotypów kulturowych utrwalonych w wybranych związkach frazeologicznych języka niemieckiego 231
- Teresa TOMASZKIEWICZ: Stereotypowe wyrażenia rytualne i ich tłumaczenie w mass-mediach 241
- Małgorzata TOMICKA: Flaubert o blondynkach i nie tylko. Stereotypowy wizerunek kobiet i ich świata w Dictionnaire des idées reçues Gustawa Flauberta 253
Jerzy Achmatowicz
„Por Las Huellas de Domeyko. „Araucania y sus Habitantes” de Ignacio Domeyko – 150 anos despues”
Santiago 2002.
2001
Witold Ucherek
„Polskie ekwiwalenty tłumaczeniowe francuskich przyimków temporalnych z rzeczownikowym wykładnikiem aspektu”
Dolnośląskie Wydawnictwo Edukacyjne, Wrocław 2001.
OPIS
Książka Witolda Ucherka to wzorowe pod względem metodologicznym i bardzo cenne poznawczo studium komparatystyczne, poświęcone jednemu z najważniejszych problemów, jakim jest francusko-polska relacja między przyimkami temporalnymi z rzeczownikowym wykładnikiem aspektu.
Obfity materiał przykładowy, niezwykle precyzyjnie zinterpretowany, ukazuje typologiczne prawidłowości systemowe obu języków – francuskie bogactwo struktur przyimkowych, będące ekwiwalentem braku fleksyjności, i polską ewolucję systemu składniowo-fleksyjnego, opartego wprawdzie na deklinacji, ale wyraźnie zmierzającego ku coraz częstszemu wykorzystywaniu przyimków w funkcji uściślającej, precyzującej komunikatywność poszczególnych wypowiedzi.
Polecam więc to naukowe przedsięwzięcie najwyższej jakości nie tylko filologom – romanistom i polonistom, ale także tłumaczom obu kręgów językowych oraz wszystkim tym, których interesuje język sam w sobie – najdoskonalsze narzędzie międzyludzkiej komunikacji, stające się w swoim rozwoju coraz sprawniejszym środkiem przekazu myśli.
Elżbieta Skibińska
„Inaczej mówiąc… Tłumaczenie z francuskiego na polski. Ćwiczenia”
Dolnośląskie Wydawnictwo Edukacyjne, Wrocław 2001.
OPIS
W każdym tłumaczeniu spotykają się nie tylko dwa języki, a więc dwa różne systemy gramatyczne i leksykalne, ale także dwie kultury, wiążące się z odmiennymi doświadczeniami, tradycjami i współczesnościami. Żeby to spotkanie przyniosło oczekiwane rezultaty, konieczne są określone umiejętności, które można – i należy – wyrabiać, kształtować, doskonalić. Temu celowi mają służyć zaproponowane w tej książce ćwiczenia. Przeznaczone są one dla tych, którzy stawiają pierwsze kroki w dziedzinie tłumaczenia: dla studentów filologii romańskiej na Uniwersytetach, słuchaczy sekcji francuskich w Nauczycielskich Kolegiach Języków Obcych, studentów specjalności tłumaczeniowych Wyższych Szkół Zawodowych. Posłużyć mogą też – choć w mniejszym stopniu – osobom, które próbują zdobyć pewne kompetencje poza instytucjami edukacyjnymi.
Ze Wstępu
[…] jest to podręcznik zawierający różne ćwiczenia wspomagające naukę przekładu, zasadniczo pisemnego, z języka francuskiego na polski. Ćwiczenia te mają zwrócić uwagę adepta sztuki przekładu na istotne różnice systemowe, ale również na różne kręgi kulturowe tekstów wyjściowych i docelowych i – co z tego wynika – na konieczność rozwijania specyficznych kompetencji osób, które chcą parać się przekładem. […] Zaproponowane ćwiczenia opierają się na najnowszych badaniach z teorii dyskursu i teorii przekładu […].
Z recenzji wydawniczej prof. dr hab. Teresy Tomaszkiewicz
Elzbieta Skibińska (red.)
„Traduction pour la jeunesse face à l’Altérité”
Dolnośląskie Wydawnictwo Edukacyjne, Wrocław 2001.
OPIS
(Numéro spécial d’Orbis Linguarum, vol. 7, Directeurs de la série : Edward Białek, Eugeniusz Tomiczek)
Table des matières :
Elżbieta SKIBIŃSKA : Avant-propos 5
Ryszard WAKSMUND : La littérature pour jeunes lecteurs : valeur de l’altérité 9
Maryla LAURENT : Pan Kleks ou l’altérité mise en accusation. M. Tachedencre, une réminiscence des totalitarismes du XXe siècle ? 23
Wojciech SOLIŃSKI : Eco pour les enfants (Est-ce que Les Gnomes de Gnou parlent bien polonais ?) 37
Justyna ŁUKASZEWICZ : Un coup de fil, est-ce si facile ? 47
Anna MOC, Lettura di due traduzzioni : chi legge oggi Pinocchio 59
Marek TOMASZEWSKI : The Catcher in the rye en français et en polonais 69
Brigitte GAUTIER : Les traductions anglaise et polonaise du Petit Prince de Saint-Exupéry comme expressions d’un imaginaire propre 83
Dariusz BRALEWSKI : Les choix discursifs du traducteur : Lem en français 93
Xavier CHANTRY : La traduction polonaise de l’univers sonore d’Astérix 113
Stefan KAUFMAN : Pourquoi le garde de sceaux Séguier cherche-t-il une corde ? Les amourettes des mousquetaires dans deux traductions polonaises du roman Les Trois mousquetaires d’Alexandre Dumas 129
Elżbieta SKIBIŃSKA : Comment les jeunes Polonais accèdent-ils aux saveurs de la cuisine française ? Les noms des mets français dans la traduction polonaise de la littérature pour les jeunes 139
Lydia WALERYSZAK : Les prénoms dans les traductions de la littérature pour la jeunesse 151
Jerzy BRZOZOWSKI : Traduire Jules Verne 163
