Lata 40. i 50. XX wieku

24 sierpnia 1945 | Dekretem Tymczasowego Rządu Jedności Narodowej utworzone zostają Uniwersytet i Politechnika we Wrocławiu. Wśród powołanych wówczas kierunków znalazła się również romanistyka.

 1945/1946 | Pierwszy rok akademicki na romanistyce – naukę podejmuje 12 studentów.

Katedra Filologii Francuskiej (później Katedra Filologii Romańskiej) swoje powstanie zawdzięcza romanistom ze Lwowa. Pierwszymi pracownikami byli: Jerzy Kuryłowicz (pierwszy kierownik Katedry), Zygmunt Czerny, Jan Kott, Anna Czyżowska-Nikliborc, Rachmiel Brandwajn, Ewa Rzadkowska, Krystyna Felińska.

Kierownikiem Katedry w latach 1947–1952 był prof. dr hab. Zygmunt Czerny.

1951/1952 | Wstrzymanie naboru na romanistykę.

1957 | Reaktywacja Katedry Filologii Romańskiej pod kierownictwem Leona Zawadowskiego.

Romanistyka miała siedzibę najpierw przy ul. Szewskiej, a później gnieździła się przy ul. Grodzkiej na parterze w przybudówce zw. Rospondówką (obecnie mieści się tam dziekanat Wydziału Filologicznego) i wynajmowała sale na uniwersytecie, nawet na ul. Dawida. Na pierwszym piętrze Rospondówki znajdowała się Katedra Języka Polskiego, którą założył i długie lata kierował prof. Stanisław Rospond, stąd nazwa przybudówki (akapit na podst. informacji od Julii Wyczółkowskiej, Teresy Nowak i Stefana Kaufmana).

Lata 60. i 70. XX wieku

Pracownicy: Jerzy Adamski (współpraca), Krystyna Falicka, Jerzy Falicki, Krystyna Felińska, Stanisław Gniadek (współpraca), Józef Heistein, Michał Michalak, Anna Nikliborc, Mieczysława Sekrecka.

Kierownicy Katedry:
1957–1968: prof. dr hab. Leon Zawadowski
1968–1969: prof. dr hab. Jan Trzynadlowski
1969–1973: prof. dr hab. Józef Heistein

1960/1961 | Przyjęcie pierwszych studentów po reaktywacji (16 osób).

1969 | Kierownictwo katedry obejmuje Józef Heistein. Funkcję tę pełni z przerwami do 1991 roku (zastępowali go Bogdan Siciński i Edmund Sikora).

Reforma struktury organizacyjnej uczelni: w miejsce katedr powstają instytuty. Romanistyka zachowuje jednak status katedry, w której funkcjonowały trzy zespoły naukowo-dydaktyczne:
– literatur romańskich,
– praktycznej nauki języka francuskiego,
– literatury francuskiej.

1970-1973 | Prace remontowe budynku przy pl. Nankiera 4, gdzie w 1973 r. został przeniesiony świeżo przekształcony z Katedry Instytut Filologii Romańskiej.

1973 | Przekształcenie Katedry w Instytut Filologii Romańskiej.

Dyrektorzy Instytutu:
1973–1975: prof. dr hab. Józef Heistein
1975–1981: prof. dr hab. Bogusław Siciński

1974 | Powołanie trzech zakładów w obrębie Instytutu:
– Zakładu Historii Literatury Francuskiej,
– Zakładu Językoznawstwa i Praktycznej Nauki Języka Francuskiego,
– Zakładu Filologii Włoskiej i Innych Języków Romańskich.

1976 | Utworzenie dwóch zakładów w miejsce trzech:
– Zakładu Językoznawstwa Romańskiego,
– Zakładu Literatur Romańskich. 

1978 | Utworzenie trzeciego zakładu: Zakładu Dydaktyki Języków Romańskich.

Lata 80. i 90. XX wieku

1984 i 1985 | Wstrzymanie rekrutacji studentów.

1986/1987 | Wznowienie naboru studentów i wprowadzenie (na krótko) dwóch specjalizacji: italianistycznej i hispanistycznej.

1987 | Powstanie czwartego zakładu: Zakładu Hispanistyki i Italianistyki.

1990/1991 | Powstanie profilu hiszpańskiego filologii romańskiej, jako osobnego kierunku studiów. Podział Zakładu Hispanistyki i Italianistyki na dwa zakłady: Zakładu Iberystyki i Zakładu Italianistyki (łącznie było 5 zakładów).

1991 | Początek wdrażania dwustopniowego systemu studiów na profilu francuskim.

1997 | Zatwierdzenie dwustopniowego systemu studiów na profilu hiszpańskim (zaczął on obowiązywać od roku akademickiego 1998/1999). Wdrożenie dwustopniowych studiów wieczorowych na kierunku italianistyka.

Dyrektorzy Instytutu:
1984–1984: prof. dr hab. Józef Heistein
1984–1987: prof. dr hab. Edmund Sikora
1987–1991: prof. dr hab. Józef Heistein
1991-2001: dr hab. Aleksander Wit Labuda, prof. UWr

Pierwsza dekada XXI wieku

Dyrektorzy Instytutu:
2001–2005: dr hab. Aleksander Wit Labuda, prof. UWr
2005–2012: dr hab. Krystyna Gabryjelska, prof. UWr
od 2012 r.: prof. dr hab. Beata Baczyńska

Założeniem przebudowy, realizowanej od roku 2005 z żelazną konsekwencją i determinacją przez prof. Krystynę Gabryjelską, było zarówno przywrócenie wartości historycznych, jak i stworzenie warunków funkcjonalnych zgodnych z dzisiejszymi standardami. (…)

Projekt, w stałej współpracy ze służbami konserwatorskimi i dyrekcją instytutu, opracował architekt Stefan Zalewski. Windę umieszczono w obszarze dziedzińca, który przykryto szklanym dachem. Po połączeniu jej szybu ze ścianami kondygnacji za pomocą przemyślnych pomostów zyskano przestrzeń na ciągi komunikacyjne, dzięki czemu można było odtworzyć pierwotne wymiary i układ pomieszczeń.

Przebudowanie poddasza pozwoliło na uzyskanie wrażenia mansardowego dachu niemal bez utraty powierzchni użytkowej. Elewacje pomalowano w kontrastowej, wczesnobarokowej kolorystyce, wynikającej z badań przeprowadzonych przez Piotra Wanata. Pod koniec trwającego dwa lata remontu stolarkę i wyposażenie zaprojektował architekt Józef Cempa, nadając wnętrzom finalny blask. Powstały nie tylko piękne drzwi, utrzymane w historycznej stylistyce szafy i tablice ogłoszeniowe, ale też przytulne zakątki, gdzie można przysiąść z laptopem na żeliwnej ławeczce… (Krzywka 2011: 35)

Druga i trzecia dekada XXI wieku

2013 | Zmiana struktury Instytutu Filologii Romańskiej, który od tej pory składać się będzie z czterech zakładów i dwóch pracowni. Są to:
– Zakład Iberystyki,
– Zakład Językoznawstwa Francuskiego,
– Zakład Literatury i Kultury Francuskiej i Włoskiej,
– Zakład Translatologii,
– Pracownia Dydaktyki Języka Francuskiego
– Pracownia Dydaktyki Języków Hiszpańskiego i Portugalskiego.

2015 | Zmiana struktury Instytutu Filologii Romańskiej, który od tej pory składać się z pięciu zakładów i dwóch pracowni. Są to:
– Zakład Iberystyki,
– Zakład Italianistyki,
– Zakład Językoznawstwa Francuskiego,
– Zakład Literatury i Kultury Francuskiej,
– Zakład Translatologii,
– Pracownia Dydaktyki Języka Francuskiego
– Pracownia Dydaktyki Języków Hiszpańskiego i Portugalskiego.

2024 | Zmiana struktury Instytutu Filologii Romańskiej, który od tej pory składa się z sześciu zakładów. Są to:
– Zakład Iberystyki,
– Zakład Italianistyki,
– Zakład Językoznawstwa Francuskiego,
– Zakład Literatury i Kultury Francuskiej,
– Zakład Translatologii,
– Zakład Dydaktyki Języków Romańskich.

Bibliografia

Katarzyna Biernacka-Licznar, Justyna Łukaszewicz (oprac.), Z Jaworowa w świat daleki. Profesorowi Józefowi Heisteinowi na 90. urodziny (2014). Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek.

Jerzy Falicki (1987), O potrzebie badań nad dziejami polskiej romanistyki, Romanica Wratislaviensia, t. XXVII, ss. 17-20.

Józef Heistein, (1987), Les directions de recherches à l’Institut de Philologie Romane, Romanica Wratislaviensia, XXVII, ss. 5-9.

Łukasz Krzywka, Budynek Romanistów [in:] Przegląd Uniwersytecki, R. 17, Nr 4 (177), kwiecień 2011, s. 35.

Ewa Kulak, (2002), Między komparatystyką i przekładoznawstwem : romanistyka wrocławska w latach powojennych, [in :] E. Skibińska, M. Cieński (dir.), Język – Stereotyp – Przekład, Wrocław : Dolnośląskie Wydawnictwo Edukacyjne, ss. 15-24.

J. M-J, B.P, Ach, ci romaniści…, [in:] Przegląd Uniwersytecki, nr 6–8/2012, ss. 33-35.

Jolanta Małecka-Juchymiuk, Bogusław Panek, Ach, ci romaniści… (wersja rozszerzona).

Anna Nikliborc (1985), Z dziejów romanistyki na Uniwersytecie Lwowskim. 1897-1939, Sprawozdania WTN, t. 40, Seria A, dodatek pierwszy, ss. 1-21.

Anna Nikliborc, Plotki nie do druku o wrocławskiej iberystyce, [in:] Piotr Sawicki (1995), Z romanistycznego sztambucha, w: Studia i materiały z dziejów Uniwersytetu Wrocławskiego, t. IV, ss. 224-230.

Anna Sawicka (2002), El hispanismo polaco a finales de milenio, [in:] Iberoamericana. America Latina – Espana – Portugal, II, 5, ss. 195-212.

Piotr Sawicki (1995), Z romanistycznego sztambucha, w: Studia i materiały z dziejów Uniwersytetu Wrocławskiego, t. IV, ss. 219-249.

Piotr Sawicki (2017), Hispanistyka polska. Rys historyczny, w: Marcin Sarna (red.), Polska iberystyka. Skąd pochodzimy, kim jesteśmy, dokąd zmierzamy?, Kraków: Wydawnictwo Naukowe UP, ss. 13-32.

Piotr Sawicki, Marta Minkiewicz, Anna Olchówka (2017), Iberystyka wrocławska (1967-2007). Ilustrowany przewodnik retrospektywny, Wrocław: Oficyna Wydawnicza ATUT.

Piotr Sawicki, Iberystyka wrocławska z perspektywy donkiszotowskiej (wykład dla studentów).

Elżbieta Skibińska, (2011), Les études romanes en Pologne : la traduction dans la recherche et dans l’enseignement, [in :] T. Giermak-Zielińska, Z. Naliwajek, J. Żurowska (dir.), Les études romanes/françaises hier et aujourd’hui : 90 ans des études romanes à l’Université de Varsovie, Warszawa : Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego, ss. 79-86.

Fotografie Instytutu Filologii Romańskiej dostępne są na stronie: http://fotopolska.eu/Wroclaw/b9014,Instytut_Filologii_Romanskiej_UWr.html

Witold Ucherek, L’état de l’enseignement du français à l’Université de Wrocław, Revue du Centre Européen d’étues slaves, nr 3: „La réception de la langue et de la culture françaises dans les pays de l’Europe de l’Est”, études réunies et présentées par Justyna Bajda, Witold Ucherek et Sanja Boskovic.