Historia Instytutu Filologii Romańskiej
Opracowała: Natalia Paprocka
Lata 40. i 50. XX wieku
24 sierpnia 1945 | Dekretem Tymczasowego Rządu Jedności Narodowej utworzone zostają Uniwersytet i Politechnika we Wrocławiu. Wśród powołanych wówczas kierunków znalazła się również romanistyka.
1945/1946 | Pierwszy rok akademicki na romanistyce – naukę podejmuje 12 studentów.
Katedra Filologii Francuskiej (później Romańskiej) swoje powstanie zawdzięcza romanistom ze Lwowa. Pierwszymi pracownikami byli: Jerzy Kuryłowicz (pierwszy kierownik Katedry), Zygmunt Czerny (kierownik Katedry od 1947 r.), Jan Kott, Anna Czyżowska-Nikliborcowa, Rachmiel Brandwajn, Ewa Rzadkowska i Krystyna Felińska.
1951/1952 | Wstrzymanie naboru na romanistykę.
1957 | Reaktywacja Katedry Filologii Romańskiej pod kierownictwem Leona Zawadowskiego.
Na zdjęciu: obecna siedziba IFR przy placu Nankiera 4 w latach 1945-1948 (źródło: http://fotopolska.eu). Budynek stał się siedzibą romanistyki, gdy ta została instytutem w 1973 roku. Do tego czasu romanistyka miała siedzibę najpierw przy ul. Szewskiej, a później gnieździła się przy ul. Grodzkiej na parterze w przybudówce zw. Rospondówką (obecny dziekanat Wydziału Filologicznego) i wynajmowała sale na uniwersytecie, nawet na ul. Dawida. Na pierwszym piętrze Rospondówki znajdowała się Katedra Języka Polskiego, którą założył i długie lata kierował prof. Stanisław Rospond, stąd nazwa przybudówki. (na podst. informacji od Julii Wyczółkowskiej, Teresy Nowak i Stefana Kaufmana).
Lata 60. i 70. XX wieku
1960/1961 | Przyjęcie pierwszych studentów po reaktywacji (16 osób).
Pracownicy: Jerzy Adamski (współpraca), Krystyna Falicka, Jerzy Falicki, Krystyna Felińska, Stanisław Gniadek (współpraca), Józef Heistein, Michał Michalak, Anna Nikliborc i Mieczysława Sekrecka.
1968 | Kierownictwo katedry obejmuje Jan Trzynadlowski.
1969 | Kierownictwo katedry obejmuje Józef Heistein. Funkcję tę pełni z przerwami do 1991 roku (zastępowali go Bogdan Siciński i Edmund Sikora).
Reforma struktury organizacyjnej uczelni: w miejsce katedr powstają instytuty. Romanistyka zachowuje jednak status katedry, w której funkcjonowały trzy zespoły naukowo-dydaktyczne:
– literatur romańskich,
– praktycznej nauki języka francuskiego,
– literatury francuskiej.
Na zdjęciu: budynek przy pl. Nankiera 4 w latach 60. XX wieku (źródło: http://fotopolska.eu)
1970-1973 | Prace remontowe budynku przy pl. Nankiera 4, gdzie w 1973 r. został przeniesiony Instytut Filologii Romańskiej.
1973 | Przekształcenie Katedry w Instytut Filologii Romańskiej.
1974 | Powołanie trzech zakładów w obrębie Instytutu: Zakładu Historii Literatury Francuskiej, Zakładu Językoznawstwa i Praktycznej Nauki Języka Francuskiego oraz Zakładu Filologii Włoskiej i Innych Języków Romańskich.
1976 | Utworzenie dwóch zakładów w miejsce trzech: Zakładu Językoznawstwa Romańskiego i Zakładu Literatur Romańskich.
1978 | Utworzenie trzeciego zakładu: Dydaktyki Języków Romańskich.
Na zdjęciu: budynek Instytutu w latach 1975-1980 (źródło: http://fotopolska.eu).
Lata 80. i 90. XX wieku
1984 i 1985 | Wstrzymanie rekrutacji studentów.
1986/1987 | Wznowienie naboru studentów i wprowadzenie (na krótko) dwóch specjalizacji: italianistycznej i hispanistycznej.
1987 | Powstanie czwartego zakładu: Zakładu Hispanistyki i Italianistyki.
1990/1991 | Powstanie profilu hiszpańskiego filologii romańskiej, jako osobnego kierunku studiów. Podział Zakładu Hispanistyki i Italianistyki na dwa zakłady: Zakładu Iberystyki i Zakładu Italianistyki (łącznie było 5 zakładów).
1991 | Początek wdrażania dwustopniowego systemu studiów na profilu francuskim.
1997 | Zatwierdzenie dwustopniowego systemu studiów na profilu hiszpańskim (zaczął on obowiązywać od roku akademickiego 1998/1999). Wdrożenie dwustopniowych studiów wieczorowych na kierunku italianistyka.
Początek XXI wieku
Założeniem przebudowy, realizowanej od roku 2005 z żelazną konsekwencją i determinacją przez prof. Krystynę Gabryjelską, było zarówno przywrócenie wartości historycznych, jak i stworzenie warunków funkcjonalnych zgodnych z dzisiejszymi standardami. (…)
Projekt, w stałej współpracy ze służbami konserwatorskimi i dyrekcją instytutu, opracował architekt Stefan Zalewski. Windę umieszczono w obszarze dziedzińca, który przykryto szklanym dachem. Po połączeniu jej szybu ze ścianami kondygnacji za pomocą przemyślnych pomostów zyskano przestrzeń na ciągi komunikacyjne, dzięki czemu można było odtworzyć pierwotne wymiary i układ pomieszczeń.
Przebudowanie poddasza pozwoliło na uzyskanie wrażenia mansardowego dachu niemal bez utraty powierzchni użytkowej. Elewacje pomalowano w kontrastowej, wczesnobarokowej kolorystyce, wynikającej z badań przeprowadzonych przez Piotra Wanata. Pod koniec trwającego dwa lata remontu stolarkę i wyposażenie zaprojektował architekt Józef Cempa, nadając wnętrzom finalny blask. Powstały nie tylko piękne drzwi, utrzymane w historycznej stylistyce szafy i tablice ogłoszeniowe, ale też przytulne zakątki, gdzie można przysiąść z laptopem na żeliwnej ławeczce… (Krzywka 2011: 35)
Na zdjęciu: budynek IFR przed remontem, rok 2007 (fot. Urszula Iżycka).
Informacje prasowe na temat remontu:
Romaniści po remoncie wracają na plac Nankiera
Uniwersytet Wrocławski przechodzi remonty
Dolnośląska Budowa Roku – 2. miejsce w kategorii Rewaloryzacja i rewitalizacja obiektów zabytkowych
Na zdjęciu: Po prawej: na czas remontu kamienicy przy pl. Nankiera 4 Instytut Filologii Romańskiej przeniesiono do siedziby tymczasowej przy ul. Komuny Paryskiej 21.
Po lewej: budynek IFR w trakcie remontu (źródło zdjęcia: http://dolny-slask.org.pl).
2013 | Zmiana struktury Instytutu Filologii Romańskiej, który od tej pory składać się będzie z czterech zakładów i dwóch pracowni. Są to: Zakład Iberystyki, Zakład Językoznawstwa Francuskiego, Zakład Literatury i Kultury Francuskiej i Włoskiej, Zakład Translatologii, Pracownia Dydaktyki Języka Francuskiego oraz Pracownia Dydaktyki Języków Hiszpańskiego i Portugalskiego.
2015 | Zmiana struktury Instytutu Filologii Romańskiej, który od tej pory składa się z pięciu zakładów i dwóch pracowni, którymi są: Zakład Iberystyki, Zakład Italianistyki, Zakład Językoznawstwa Francuskiego, Zakład Literatury i Kultury Francuskiej, Zakład Translatologii, Pracownia Dydaktyki Języka Francuskiego oraz Pracownia Dydaktyki Języków Hiszpańskiego i Portugalskiego.
Bibliografia
Józef Heistein, (1987), „Les directions de recherches à l’Institut de Philologie Romane”, Romanica Wratislaviensia, XXVII, ss. 5-9.
Łukasz Krzywka, „Budynek Romanistów” [in:] Przegląd Uniwersytecki, R. 17, Nr 4 (177), kwiecień 2011, s. 35.
Ewa Kulak, (2002), „Między komparatystyką i przekładoznawstwem : romanistyka wrocławska w latach powojennych”, [in :] E. Skibińska, M. Cieński (dir.), Język – Stereotyp – Przekład, Wrocław : Dolnośląskie Wydawnictwo Edukacyjne, ss. 15-24.
J. M-J, B.P, „Ach, ci romaniści…”, [in:] Przeglad Uniwersytecki, nr 6–8/2012, ss. 33-35.
Jolanta Małecka-Juchymiuk, Bogusław Panek, „Ach, ci romaniści…” (wersja rozszerzona).
Piotr Sawicki, „Iberystyka wrocławska z perspektywy donkiszotowskiej (wykład dla studentów iberystyki Uniwersytetu Wrocławskiego)”, 15.01.2025 r.
Elżbieta Skibińska, (2011), „Les études romanes en Pologne : la traduction dans la recherche et dans l’enseignement”, [in :] T. Giermak-Zielińska, Z. Naliwajek, J. Żurowska (dir.), Les études romanes/françaises hier et aujourd’hui : 90 ans des études romanes à l’Université de Varsovie, Warszawa : Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego, ss. 79-86.
Fotografie Instytutu Filologii Romańskiej dostępne są na stronie: http://fotopolska.eu/Wroclaw/b9014,Instytut_Filologii_Romanskiej_UWr.html
Witold Ucherek, „L’état de l’enseignement du français à l’Université de Wrocław”, Revue du Centre Européen d’étues slaves, nr 3: „La réception de la langue et de la culture françaises dans les pays de l’Europe de l’Est”, études réunies et présentées par Justyna Bajda, Witold Ucherek et Sanja Boskovic.
